Chiến lược sản xuất là gì? Định nghĩa, tầm quan trọng và lưu ý

Chiến lược sản xuất đóng vai trò then chốt trong sự thành công của mọi doanh nghiệp, quyết định đến hiệu quả hoạt động và khả năng cạnh tranh trên thị trường. Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng hiểu rõ và xây dựng được một chiến lược phù hợp. 

Vậy chiến lược sản xuất là gì? Doanh nghiệp cần lưu ý những gì khi thiết lập chiến lược? Hãy cùng DACO giải đáp những câu hỏi trên qua bài viết hôm nay nhé!

Chiến lược sản xuất là gì?

Chiến lược sản xuất là một kế hoạch tổng thể, được lựa chọn kỹ lưỡng nhằm định hướng cho toàn bộ hoạt động sản xuất của doanh nghiệp. Mục tiêu cốt lõi của chiến lược này là tạo ra sản phẩm đáp ứng yêu cầu khách hàng, đồng thời tuân thủ các ràng buộc về chi phí, chất lượng và thời gian.

Nói cách khác, đây là tập hợp những quyết định then chốt, được thống nhất trong nội bộ doanh nghiệp, nhằm tối ưu hóa quy trình sản xuất, sử dụng hiệu quả nguồn lực hiện có và đạt được mục tiêu kinh doanh chung.

Tầm quan trọng của chiến lược sản xuất là gì?

Khác với lĩnh vực thương mại hay dịch vụ, sản xuất đòi hỏi sự kết hợp phức tạp giữa nhiều yếu tố: con người, nguyên vật liệu, máy móc thiết bị, công nghệ và cơ sở hạ tầng. Doanh nghiệp sản xuất cần đầu tư đáng kể vào nhà xưởng, dây chuyền sản xuất và nguồn nhân lực.

Đặc biệt, rủi ro trong sản xuất thường cao hơn, bởi nếu sản phẩm không đáp ứng được nhu cầu thị trường, doanh nghiệp sẽ khó khăn trong việc chuyển đổi sang lĩnh vực khác do đã đầu tư cố định vào tài sản và công nghệ.

Chính vì vậy, xây dựng một chiến lược rõ ràng và khả thi ngay từ ban đầu là điều tối quan trọng. Cụ thể:

• Tối ưu hóa nguồn lực: Sử dụng hiệu quả con người, vốn, nguyên vật liệu và công nghệ.
• Nâng cao năng suất: Sản xuất ra sản phẩm với chi phí thấp, chất lượng cao và thời gian nhanh chóng.
• Đáp ứng nhu cầu thị trường: Thấu hiểu và sản xuất sản phẩm phù hợp với nhu cầu khách hàng.
• Tăng cường khả năng cạnh tranh: Tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững trên thị trường.
• Giảm thiểu rủi ro: Dự đoán và phòng ngừa các rủi ro trong quá trình sản xuất.

Các loại chiến lược sản xuất

Dựa trên sản lượng và chủng loại sản phẩm, chiến lược sản xuất được phân thành ba loại chính: sản xuất đơn chiếc, sản xuất hàng loạt và sản xuất lượng lớn. Mỗi chiến lược đều có những đặc điểm và yêu cầu riêng biệt.

Chiến lược SX của một doanh nghiệp phụ thuộc vào nhiều yếu tố như ngành nghề kinh doanh, quy mô công ty và mục tiêu kinh doanh. Dưới đây là sáu loại hình chiến lược SX phổ biến:

1. Lắp ráp theo đơn đặt hàng (ATO)

Chiến lược lắp ráp theo đơn đặt hàng (ATO) là phương thức sản xuất sản phẩm dựa trên đơn đặt hàng của khách hàng. Doanh nghiệp sẽ lưu trữ các bộ phận, linh kiện sẵn sàng để lắp ráp và chỉ tiến hành lắp ráp khi nhận được đơn hàng. Chiến lược này giúp doanh nghiệp giảm thiểu chi phí lưu kho, đồng thời đáp ứng nhanh chóng nhu cầu của khách hàng với thời gian giao hàng ngắn hơn.

>>>Chi tiết: ATO là gì? Chiến lược Assemble To Order trong sản xuất 

2. Sản xuất dự trữ (MTS)

Sản xuất dự trữ (Make-to-stock) là chiến lược dựa trên dự đoán nhu cầu thị trường đối với các sản phẩm có nhu cầu ổn định và dễ dự đoán. Đây là chiến lược phổ biến trong nhiều ngành như hàng tiêu dùng, quần áo, nông nghiệp và công nghệ.

>>>Chi tiết: MTS là gì? Làm thế nào để áp dụng MTS hiệu quả?

3. Sản xuất theo đơn đặt hàng (MTO)

Sản xuất theo đơn đặt hàng (MTO) chỉ sản xuất sản phẩm khi có đơn đặt hàng từ khách hàng. Chiến lược này giúp doanh nghiệp loại bỏ sự phụ thuộc vào dự đoán nhu cầu thị trường và đơn giản hóa việc quản lý kho. MTO thường được áp dụng bởi các công ty cung cấp sản phẩm tùy chỉnh theo yêu cầu của khách hàng, chẳng hạn như sản xuất phần cứng máy tính, thiết bị công nghiệp và linh kiện ô tô.

4. Thiết kế và sản xuất theo đơn đặt hàng (ETO)

Thiết kế và sản xuất theo đơn đặt hàng (ETO) tương tự như MTO, tuy nhiên sản phẩm sẽ được thiết kế và chế tạo hoàn toàn theo yêu cầu riêng của khách hàng. Doanh nghiệp áp dụng chiến lược này thường chỉ lưu trữ các thành phần tiêu chuẩn và sẽ tiến hành thiết kế, chế tạo khi nhận được đơn hàng.

5. Sản xuất đồng đều

Sản xuất đồng đều tập trung vào việc sản xuất một số lượng sản phẩm cố định với tốc độ ổn định, bất kể nhu cầu thị trường biến động. Chiến lược này giúp giảm chi phí sản xuất và hạn chế rủi ro tồn kho sản phẩm lỗi thời. Sản xuất đồng đều thường được áp dụng trong các ngành có năng lực sản xuất hạn chế và nhu cầu theo chu kỳ.

6. Sản xuất theo nhu cầu

Sản xuất theo nhu cầu (Chase strategy) là chiến lược dựa trên nhu cầu thực tế của thị trường. Sản lượng sản xuất sẽ được điều chỉnh linh hoạt để đáp ứng chính xác nhu cầu, giúp giảm thiểu chi phí tồn kho và rủi ro sản phẩm ế thừa. Chiến lược này phù hợp với doanh nghiệp có nguồn lực hạn chế hoặc sản xuất sản phẩm cho thị trường ngách.

Những lưu ý khi lập chiến lược sản xuất là gì?

Để chiến lược sản xuất đạt hiệu quả cao nhất, doanh nghiệp cần lưu ý những điểm sau:

Xác định sản phẩm và thị trường mục tiêu rõ ràng 

Doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, cần xác định chính xác sản phẩm mình sẽ sản xuất và thị trường mục tiêu mình hướng đến. Việc lựa chọn sản phẩm – thị trường phù hợp, có ít cạnh tranh nhưng vẫn đảm bảo tiềm năng phát triển là yếu tố then chốt. Tránh chạy theo những sản phẩm đại trà, dễ dẫn đến cạnh tranh gay gắt và khó tạo lợi thế riêng.

Thận trọng khi chạy theo số đông

Nhiều doanh nghiệp đã phải đối mặt với thua lỗ nặng nề, thậm chí phá sản do chạy theo số đông mà không có sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Họ bỏ qua yếu tố then chốt là tạo ra sự khác biệt so với đối thủ, dẫn đến việc sản phẩm không thể cạnh tranh trên thị trường.

Vì vậy, trước khi đầu tư vào một thị trường cạnh tranh cao, doanh nghiệp cần cân nhắc kỹ lưỡng những yếu tố sau:

• Cơ hội dài hạn: Liệu sản phẩm/dịch vụ này có duy trì sức hút trong dài hạn? Thị trường sẽ biến động ra sao?
• Sự khác biệt: Doanh nghiệp có những điểm mạnh nào để tạo sự khác biệt so với đối thủ? Yếu tố nào sẽ thu hút khách hàng lựa chọn sản phẩm/dịch vụ của mình?

Việc chạy theo số đông có thể mang lại lợi ích ngắn hạn, nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Doanh nghiệp cần tỉnh táo phân tích, đánh giá thị trường và năng lực của bản thân để đưa ra quyết định kinh doanh sáng suốt.

Xây dựng mục tiêu rõ ràng và bám sát chiến lược

Doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ với nguồn lực hạn chế, cần xác định mục tiêu sản xuất rõ ràng, tập trung vào sản phẩm chủ lực và bám sát chiến lược đã đề ra. Tránh tình trạng thấy sản phẩm nào có lợi nhuận là chạy theo, dẫn đến phân tán nguồn lực, đầu tư dàn trải và không đạt được hiệu quả kinh doanh như mong muốn.

Nâng cao năng lực quản lý và gắn kết nội bộ

Người quản lý đóng vai trò then chốt trong việc dẫn dắt và điều hành hoạt động sản xuất. Doanh nghiệp cần chú trọng đào tạo, nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ quản lý, đồng thời xây dựng môi trường làm việc tích cực, đoàn kết, khuyến khích sự sáng tạo và gắn kết giữa các thành viên.

Ứng dụng công nghệ  

Tận dụng và tối ưu hóa các phần mềm quản lý sản xuất là xu hướng tất yếu. Các phần mềm này không chỉ hỗ trợ doanh nghiệp trong việc quản lý quy trình, kiểm soát chất lượng, mà còn giúp dự báo nhu cầu thị trường, tối ưu hóa nguồn lực và đưa ra quyết định kinh doanh chính xác.

Một giải pháp công nghệ nổi bật trong lĩnh vực quản lý sản xuất hiện nay là phần mềm SEEACT-MES. SEEACT-MES cung cấp một hệ thống quản lý sản xuất toàn diện, giúp doanh nghiệp:

• Giám sát sản xuất theo thời gian thực: Theo dõi tiến độ sản xuất, tình trạng máy móc, năng suất lao động một cách trực quan và chi tiết.
• Kiểm soát chất lượng sản phẩm: Xây dựng quy trình kiểm tra chất lượng chặt chẽ, giảm thiểu sai sót và đảm bảo tiêu chuẩn sản phẩm.
• Tối ưu hóa sử dụng nguyên vật liệu: Quản lý kho nguyên vật liệu hiệu quả, giảm thiểu lãng phí và tối ưu hóa chi phí sản xuất.
• Nâng cao năng suất lao động: Phân công công việc hợp lý, theo dõi hiệu suất làm việc của từng công nhân, từ đó đưa ra các giải pháp cải thiện năng suất.
• Phân tích dữ liệu sản xuất: Thu thập và phân tích dữ liệu sản xuất, giúp doanh nghiệp nhận biết các vấn đề, xu hướng và đưa ra quyết định kinh doanh dựa trên số liệu thực tế.

Với những tính năng ưu việt, SEEACT-MES là công cụ đắc lực giúp doanh nghiệp sản xuất nâng cao hiệu quả hoạt động, giảm thiểu chi phí và gia tăng lợi nhuận.

>>>Tìm hiểu thêm về giải pháp SEEACT-MES và cách thức ứng dụng hiệu quả  

Lời kết

Hiểu rõ và áp dụng đúng chiến lược sản xuất là yếu tố then chốt để doanh nghiệp tối ưu hóa hoạt động, nâng cao năng suất và đạt được lợi thế cạnh tranh bền vững. Hy vọng những thông tin mà DACO chia sẻ trong bài viết này sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quan hơn về chiến lược SX và lựa chọn được phương án phù hợp nhất cho doanh nghiệp của mình.