Hiệu suất sản xuất là gì? Cách tối ưu hiệu suất trong sản xuất

Trong thời đại công nghệ 4.0, việc nâng cao hiệu suất trong sản xuất là một yêu cầu cấp thiết đối với mọi doanh nghiệp. Vậy, hiệu suất sản xuất là gì?

1. Hiệu suất sản xuất là gì? 

Hiệu suất sản xuất là một chỉ số quan trọng trong ngành sản xuất, phản ánh mức độ hiệu quả mà một quy trình sản xuất chuyển đổi nguyên liệu đầu vào thành sản phẩm đầu ra. Hiệu suất sản xuất được tính toán dựa trên tỷ lệ giữa sản phẩm thực tế được sản xuất và sản phẩm tối đa có thể sản xuất trong điều kiện lý tưởng.

Nói cách khác, hiệu suất trong sản xuất phản ánh mức độ hiệu quả mà các nguồn lực như máy móc, nguyên vật liệu và nhân công được sử dụng để tạo ra giá trị.

Doanh nghiệp có hiệu suất trong sản xuất cao sẽ có lợi thế cạnh tranh và giảm thiểu chi phí. Để hiểu rõ hơn về hiệu suất sản xuất là gì? doanh nghiệp cần làm rõ được tầm quan trọng của nó trong sản xuất.

2. Tầm quan trọng của hiệu suất trong sản xuất

Hiệu quả sản xuất không đơn giản là đạt được số lượng sản phẩm cao. Nó có khả năng tạo ra giá trị gia tăng trong từng giai đoạn của quá trình sản xuất. Từ việc lựa chọn nguyên liệu chất lượng, tối ưu hóa quy trình sản xuất sản phẩm, đến việc giảm thiểu các hoạt động không tạo ra giá trị. Hiệu suất trong sản xuất cao giúp doanh nghiệp nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng tốt hơn nhu cầu cầu khách hàng và cuối cùng là tăng lợi nhuận.

Khác với năng suất tập trung theo tỷ lệ giữa đầu ra và đầu vào, kết quả của hiệu suất sản xuất cao mang đến một bức tranh toàn cảnh hơn về quá trình sản xuất.

Nó không chỉ quan tâm đến số lượng sản phẩm tạo ra mà còn xem xét chất lượng, hiệu quả công việc, tận dụng tối đa tài nguyên và khả năng giảm thiểu lãng phí. 

Hiệu suất sản xuất cao yêu cầu một cái nhìn tổng thể về toàn bộ quy trình, từ khâu lên kế hoạch, sản xuất đến phân phối, đảm bảo mọi hoạt động đều được tối ưu hóa. Điều này không chỉ giúp tăng cường năng suất lao động mà còn góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm chi phí và tăng cường khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường.

3. Cách tính hiệu suất sản xuất 

Có nhiều cách tính hiệu suất sản xuất và hai phương pháp phổ biến là: Hiệu suất thiết bị tổng thể (OEE) và Hiệu suất sản xuất (OE).

Hiệu suất thiết bị tổng thể (OEE):

Chỉ số OEE cung cấp bức tranh toàn diện hơn về hiệu suất sản xuất bằng cách xem xét ba yếu tố chính:

• Tính khả dụng: Đo lường tỷ lệ thời gian sản xuất theo kế hoạch mà thiết bị đang hoạt động.
• Hiệu suất: Biểu thị tốc độ mà thiết bị tạo ra công suất chấp nhận được so với tốc độ tối đa.
• Chất lượng: Phản ánh tỷ lệ phần trăm sản phẩm không có lỗi được sản xuất.

Chỉ số OEE kết hợp các yếu tố này để tính toán giá trị phần trăm, lý tưởng nhất là đạt 100% để biểu thị hiệu suất cao nhất. 

| Xem thêm: Hiệu suất sản xuất OEE

Hiệu quả sản xuất (OE):

Doanh nghiệp có thể có cách tính hiệu suất sản xuất bằng cách sử dụng công thức sau:

Hiệu quả sản xuất (OE) = Tỉ lệ đầu ra thực tế / Tỉ lệ đầu ra tiêu chuẩn x 100%

• Tỉ lệ đầu ra thực tế: Số lượng sản phẩm hoặc dịch vụ thực tế được tạo ra trong một khoảng thời gian nhất định.
• Tỉ lệ đầu ra tiêu chuẩn: Là số lượng sản phẩm hoặc dịch vụ lý tưởng mà ta có thể đạt được trong cùng một khoảng thời gian, nếu mọi nguồn lực đều được sử dụng một cách hiệu quả tối đa.

VD: Giả sử một nhà sản xuất ô tô để đặt tiêu điểm sản xuất 25 ô ô mỗi giờ. Tuy nhiên, sau khi theo dõi và đánh giá, người ta nhận thấy rằng nhà sản xuất máy chỉ sản xuất được 12 ô tô mỗi giờ.

Áp dụng công thức, ta có:

• Hiệu quả sản xuất (OE) = (12 ô tô/giờ / 25 ô tô/giờ) x 100% = 48%

Điều này cho thấy nhà máy chỉ hoạt động ở mức nửa chừng để tối đa hóa khả năng của mình. Để cải thiện hiệu suất, doanh nghiệp cần xem xét các yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số. 

Ngoài ra, cách tính hiệu suất sản xuất còn được đo lường bằng công thức sau: 

Hiệu quả sản xuất (%) = (Sản lượng chuẩn / Sản lượng thực tế) x 100%

Trong đó: 

• Sản lượng thực tế: Số lượng sản lượng thực tế được tạo ra trong một khoảng thời gian cụ thể theo các điều kiện thực tế.
• Sản lượng chuẩn: Là sản lượng thực tế trong ngành hoặc của đối thủ cạnh tranh.

4. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu suất trong sản xuất 

Hiệu quả hoạt động của một doanh nghiệp không chỉ đơn thuần là kết quả của quá trình sản xuất, mà còn là sự phản ánh của một hệ thống các yếu tố phức tạp, tương tác qua lại với nhau. Những yếu tố này có thể được chia thành hai nhóm chính:

4.1. Nhóm yếu tố khách quan (Ngoại cảnh):

• Môi trường vĩ mô: Bao gồm những yếu tố nằm ngoài tầm kiểm soát trực tiếp của doanh nghiệp, tác động đến toàn bộ nền kinh tế và xã hội.
  • Môi trường kinh tế: Chính sách tài khóa, tiền tệ, lãi suất, tỷ giá hối đoái, lạm phát, chu kỳ kinh doanh…
  • Môi trường pháp luật: Luật pháp kinh doanh, luật lao động, luật bảo vệ môi trường, các quy định về thuế, hải quan…
  • Môi trường chính trị – xã hội: Sự ổn định chính trị, tình hình an ninh, văn hóa xã hội, thái độ của chính phủ đối với doanh nghiệp…
  • Môi trường công nghệ: Sự phát triển của khoa học công nghệ, xu hướng số hóa, tự động hóa…
  • Môi trường tự nhiên: Thiên tai, biến đổi khí hậu, nguồn tài nguyên thiên nhiên…
• Môi trường vi mô: Liên quan trực tiếp đến ngành, lĩnh vực hoạt động của doanh nghiệp.
  • Khách hàng: Nhu cầu, sở thích, hành vi mua sắm của khách hàng, sức mua…
  • Nhà cung cấp: Chất lượng nguyên vật liệu, khả năng cung ứng, giá cả…
  • Đối thủ cạnh tranh: Số lượng, quy mô, chiến lược cạnh tranh của đối thủ…

4.2. Nhóm yếu tố chủ quan (Nội tại):

• Nguồn lực:
  • Nhân lực: Số lượng, chất lượng, năng lực, trình độ chuyên môn, sự hài lòng của nhân viên…
  • Tài chính: Quy mô vốn, cơ cấu vốn, khả năng huy động vốn, hiệu quả sử dụng vốn…
  • Vật chất: Cơ sở vật chất, trang thiết bị, công nghệ, nguyên vật liệu…
  • Thông tin: Hệ thống thông tin quản lý, khả năng tiếp cận thông tin…
• Quản trị:
  • Lãnh đạo: Phong cách lãnh đạo, tầm nhìn, khả năng hoạch định chiến lược…
  • Cơ cấu tổ chức: Sự phân cấp, phân quyền, sự phối hợp giữa các bộ phận…
  • Văn hóa doanh nghiệp: Giá trị cốt lõi, phong cách làm việc, tinh thần đoàn kết…
  • Chiến lược: Chiến lược kinh doanh, chiến lược marketing, chiến lược sản xuất…

Tương tác giữa các yếu tố:

Các yếu tố nội tại và ngoại cảnh không hoạt động độc lập mà luôn tương tác, tác động lẫn nhau. Một thay đổi nhỏ ở yếu tố ngoại cảnh có thể gây ra những biến động lớn bên trong doanh nghiệp và ngược lại. Ví dụ:

• Một chính sách mới của chính phủ (ngoại cảnh) có thể tác động đến chi phí sản xuất, thay đổi hành vi của khách hàng, buộc doanh nghiệp phải điều chỉnh chiến lược kinh doanh (nội tại).
• Việc đầu tư vào công nghệ mới (nội tại) giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất, giảm chi phí, tăng khả năng cạnh tranh, đồng thời giúp doanh nghiệp thích ứng tốt hơn với những thay đổi của môi trường (ngoại cảnh).

5. Cách nâng cao hiệu suất sản xuất 

5.1. Áp dụng các kỹ thuật quản lý sản xuất hiện đại:

Các kỹ thuật quản lý sản xuất hiện đại như Lean Manufacturing, Six Sigma, TQM, JIT, Kanban, 5S không chỉ là những thuật ngữ chuyên ngành mà còn là những công cụ mạnh mẽ giúp doanh nghiệp loại bỏ lãng phí, tối ưu hóa quy trình sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm và giảm chi phí.

• Lean Manufacturing: Tập trung vào việc loại bỏ mọi hoạt động không tạo ra giá trị gia tăng cho khách hàng, giúp giảm thiểu lãng phí về thời gian, nguyên vật liệu, nhân lực và không gian.
• Six Sigma: Sử dụng các công cụ thống kê để giảm thiểu sai sót và biến động trong quá trình sản xuất. Từ đó cải thiện hiệu suất sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ.
• TQM (Total Quality Management): Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tham gia của toàn bộ nhân viên vào việc cải tiến chất lượng sản phẩm và dịch vụ.
• Just-in-Time (JIT): Nhằm giảm thiểu tồn kho bằng cách sản xuất sản phẩm chỉ khi có đơn hàng, giúp giảm chi phí lưu kho và tăng khả năng đáp ứng nhu cầu của khách hàng.
• Kanban: Một hệ thống quản lý sản xuất dựa trên tín hiệu, giúp điều phối sản xuất và cung ứng nguyên vật liệu một cách linh hoạt.
• 5S: Một phương pháp tổ chức nơi làm việc gọn gàng, sạch sẽ, ngăn nắp, tiêu chuẩn hóa và kỷ luật.

5.2. Ứng dụng hệ thống quản lý sản xuất (MES): Nắm bắt toàn bộ quá trình sản xuất

Hệ thống MES (Manufacturing Execution System) là một công cụ mạnh mẽ giúp doanh nghiệp theo dõi, kiểm soát và tối ưu hóa toàn bộ quá trình sản xuất. MES cung cấp các chức năng như:

• Lập kế hoạch và điều độ sản xuất: Tối ưu hóa việc sử dụng nguồn lực, giảm thiểu thời gian chờ đợi.
• Quản lý chất lượng: Giám sát chất lượng sản phẩm tại mọi công đoạn, giảm thiểu lỗi và phế phẩm.
• Thu thập và phân tích dữ liệu: Cung cấp các thông tin chi tiết về hiệu suất sản xuất, giúp doanh nghiệp đưa ra các quyết định chính xác.
• Tích hợp với các hệ thống khác: Kết nối với các hệ thống ERP, PLM, SCADA để tạo thành một hệ thống quản lý sản xuất toàn diện.

5.3. Đầu tư vào công nghệ: Động lực thúc đẩy đổi mới

Công nghệ đang cách mạng hóa quy trình sản xuất, giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Các công nghệ như IoT (Internet of Things), AI (Trí tuệ nhân tạo), robot, tự động hóa… giúp doanh nghiệp:

• Tăng năng suất: Tự động hóa các công việc lặp đi lặp lại, giảm thiểu sai sót.
• Nâng cao chất lượng: Kiểm soát chất lượng sản phẩm một cách chính xác và liên tục.
• Linh hoạt: Đáp ứng nhanh chóng các thay đổi của thị trường.

5.4. Phát triển nguồn nhân lực: Đầu tư cho tương lai

Con người là yếu tố cốt lõi tạo nên thành công của doanh nghiệp. Việc đầu tư vào đào tạo và phát triển nguồn nhân lực là điều cần thiết để nâng cao năng suất và hiệu suất sản xuất.

• Đào tạo kỹ năng: Nâng cao kỹ năng chuyên môn, kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng giải quyết vấn đề cho nhân viên.
• Xây dựng văn hóa doanh nghiệp: Tạo ra một môi trường làm việc tích cực, khuyến khích sáng tạo và đổi mới.

5.5. Lập kế hoạch cải tiến liên tục: Không ngừng hoàn thiện

Cải tiến không phải là một dự án một lần mà là một quá trình liên tục. Doanh nghiệp cần xây dựng một hệ thống quản lý cải tiến, khuyến khích nhân viên đưa ra ý tưởng và cải tiến quy trình sản xuất.

Kết luận:

Việc nâng cao hiệu suất sản xuất là một quá trình đòi hỏi sự kiên trì và đầu tư lâu dài. Bằng cách áp dụng các kỹ thuật quản lý sản xuất hiện đại, đầu tư vào công nghệ, phát triển nguồn nhân lực và xây dựng một văn hóa cải tiến liên tục, doanh nghiệp sẽ có thể đạt được những thành công vượt trội.

————————————————————-

SEEACT-MES – NO.1 ON MES IN VIETNAM

Địa chỉ: Số 146, Đường Cầu Bươu, Xã Tân Triều, Huyện Thanh Trì, Thành Phố Hà Nội

Hotline: 0936.064.289-Mr.Vũ.

Email: seeact@dacovn.com

Website: www.seeact.vn