Làm thế nào để điều độ sản xuất hiệu quả?

Công nghệ 4.0 đang làm thay đổi mạnh mẽ phương thức sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Giữa những biến động không ngừng, việc quản lý và điều phối sản xuất khoa học là yếu tố then chốt để tạo nên thành công. Vậy chính xác thì "điều độ sản xuất" là gì?

Làm thế nào để ứng dụng hiệu quả, nâng cao năng lực cạnh tranh, sản xuất sản phẩm chất lượng với tiến độ tối ưu, đáp ứng nhu cầu khắt khe của thị trường? DACO sẽ phân tích chi tiết trong bài viết sau đây.

Điều độ sản xuất là gì?

Điều độ sản xuất (Production Scheduling) là quá trình doanh nghiệp chủ động điều chỉnh và tối ưu hóa toàn bộ hoạt động sản xuất, từ khâu lập kế hoạch, phân bổ nguồn lực đến kiểm soát chất lượng và tiến độ, nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường một cách hiệu quả nhất.

Nói một cách đơn giản, điều độ SX là việc doanh nghiệp sắp xếp, điều phối mọi hoạt động sản xuất sao cho "đúng sản phẩm, đúng số lượng, đúng thời điểm, đúng chất lượng" với chi phí thấp nhất và hiệu quả cao nhất.

Để làm được điều này, doanh nghiệp cần dự báo nhu cầu thị trường, phân tích nguồn lực sẵn có (nhân công, máy móc, vật tư,…), và sử dụng các công cụ quản lý tiên tiến như kế hoạch sản xuất, quản lý chuỗi cung ứng, quản lý dự án,…

Điều độ SX hiệu quả mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp, bao gồm:

• Tối ưu hóa nguồn lực: Sử dụng hiệu quả nhân công, vật tư, máy móc, giảm thiểu lãng phí.
• Nâng cao năng suất: Sản xuất nhiều hơn với cùng một lượng đầu vào.
• Đảm bảo sản phẩm đạt chất lượng cao.
• Đáp ứng nhu cầu thị trường: Cung cấp sản phẩm đúng lúc, đúng số lượng, đúng yêu cầu.
• Tăng khả năng cạnh tranh: Thích ứng nhanh với những thay đổi của thị trường.

Mục tiêu của điều độ sản xuất

Điều độ sản xuất trong doanh nghiệp hướng đến việc tối ưu hóa toàn bộ quy trình sản xuất, đảm bảo sự phối hợp nhịp nhàng giữa các yếu tố con người, máy móc và vật tư. Các mục tiêu chính bao gồm:

Về tiến độ

Trong sản xuất kinh doanh, thời gian là yếu tố then chốt. Điều độ trong sản xuất giúp doanh nghiệp bám sát tiến độ, đảm bảo hoàn thành đơn hàng đúng thời hạn cam kết với khách hàng. Điều này giúp nâng cao uy tín, tạo sự tin tưởng và củng cố mối quan hệ với khách hàng.

Về chất lượng

Điều độ trong sản xuất giúp kiểm soát chặt chẽ chất lượng sản phẩm ở từng công đoạn, từ khâu nguyên liệu đầu vào đến thành phẩm đầu ra, đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn đề ra, đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường.

Về hiệu quả

Hiệu quả sản xuất là yếu tố then chốt để tối đa hóa lợi nhuận và tăng cường sức cạnh tranh. Mục tiêu này hướng đến việc sử dụng tối ưu nguồn lực, nâng cao năng suất lao động, giảm thiểu thời gian chết và lãng phí trong quá trình sản xuất.

Về chi phí

Tiết kiệm chi phí là mục tiêu quan trọng không thể bỏ qua. Bằng cách cân bằng sản xuất, giảm thiểu hàng tồn kho dư thừa, loại bỏ lãng phí, doanh nghiệp có thể tiết kiệm chi phí lưu trữ, vận chuyển và xử lý, từ đó nâng cao hiệu quả kinh tế chung.

Phân biệt điều độ sản xuất và lập kế hoạch sản xuất

Mặc dù có mối quan hệ mật thiết với nhau, nhưng điều độ trong sản xuất và lập kế hoạch sản xuất là hai khái niệm riêng biệt, đóng vai trò khác nhau trong quản lý sản xuất.

1. Lập kế hoạch sản xuất

Đây là quá trình vạch ra chiến lược sản xuất tổng thể, xác định mục tiêu dài hạn, phân bổ nguồn lực và dự báo nhu cầu thị trường. Lập kế hoạch sản xuất tập trung vào "cái gì" và "bao nhiêu", ví dụ: sản xuất sản phẩm nào, số lượng bao nhiêu, trong khoảng thời gian nào.

>>>Xem thêm: Các lập kế hoạch sản xuất chi tiết A-Z

2. Điều độ sản xuất

Đây là quá trình chi tiết hóa kế hoạch sản xuất thành lịch trình cụ thể, xác định trình tự, thời gian và nguồn lực cho từng công đoạn, từng hoạt động sản xuất. Điều độ SX tập trung vào "làm thế nào", "khi nào" và "bằng cách nào", ví dụ: công đoạn nào thực hiện trước, công đoạn nào thực hiện sau, sử dụng máy móc nào, nhân công nào, bắt đầu lúc nào, kết thúc lúc nào.

Tóm lại:

• Lập kế hoạch sản xuất mang tính chiến lược và dài hạn.
• Điều độ trong sản xuất hoạt động mang tính thực thi và ngắn hạn.

Lập kế hoạch sản xuất là bước đầu tiên, tạo nền tảng cho điều độ SX. Điều độ trong sản xuất là bước tiếp theo, cụ thể hóa kế hoạch sản xuất thành hành động. Hai hoạt động này bổ sung cho nhau, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa hoạt động sản xuất, đạt được hiệu quả kinh doanh cao nhất.

Quy trình điều độ sản xuất

Đây là một chuỗi các hoạt động được tổ chức và thực hiện một cách khoa học nhằm đảm bảo hoạt động sản xuất diễn ra suôn sẻ, hiệu quả và đạt được mục tiêu đề ra. Cụ thể quy trình gồm 5 bước:

Lập lịch trình sản xuất

Đây là bước đầu tiên và cũng là bước quan trọng nhất, xác định rõ ràng khối lượng công việc, thời gian bắt đầu và kết thúc, thứ tự thực hiện các công đoạn trong quy trình sản xuất. Lịch trình sản xuất cần được xây dựng một cách chi tiết và khoa học, đảm bảo tính khả thi và phù hợp với nguồn lực của doanh nghiệp.

Dự trù nguồn lực

Để sản xuất hiệu quả, doanh nghiệp cần dự trù nguồn lực dựa trên lịch trình đã có. Cụ thể, cần xác định số lượng máy móc, nguyên vật liệu và nhân lực cần thiết để hoàn thành khối lượng công việc. Việc dự trù chính xác giúp doanh nghiệp tối ưu hóa nguồn lực, tránh lãng phí và đảm bảo tiến độ sản xuất.

Phân công công việc

Công việc sản xuất cần được phân chia cho từng bộ phận, từng lao động và từng thiết bị một cách hợp lý, đảm bảo tính liên kết và đồng bộ trong quy trình. Việc phân công công việc rõ ràng sẽ giúp nâng cao hiệu suất làm việc, tránh chồng chéo và nhầm lẫn.

Sắp xếp thứ tự công việc

Thứ tự thực hiện các công việc tại từng khu vực trong nhà máy và tại các máy móc cần được sắp xếp một cách khoa học nhằm tối ưu hóa thời gian sản xuất, hạn chế thời gian ngừng máy và thời gian chờ đợi, nâng cao năng suất lao động.

Kiểm tra và giám sát

Đây là giai đoạn đưa kế hoạch vào thực tiễn. Doanh nghiệp cần theo dõi sát sao quá trình sản xuất, giám sát tiến độ, kiểm soát chất lượng, kịp thời xử lý các sự cố phát sinh để đảm bảo sản xuất diễn ra đúng kế hoạch.

>>>Có thể bạn muốn biết: Điều tiết sản xuất là gì và 8 công cụ hỗ trợ hiệu quả

Các phương pháp điều độ sản xuất

Điều độ dựa trên năng lực

Phương pháp này tập trung vào việc phân bổ nguồn lực sản xuất sao cho phù hợp với năng lực thực tế của doanh nghiệp. Có hai cách tiếp cận chính:

• Công suất vô hạn: Giả định rằng doanh nghiệp có nguồn lực không giới hạn (nhân công, máy móc, vật tư,…). Phương pháp này thường được áp dụng cho các doanh nghiệp có quy mô nhỏ, sản xuất đơn giản.
• Công suất hữu hạn: Xem xét đến các giới hạn về nguồn lực, thời gian làm việc, tính sẵn có của thiết bị, lao động,… Phương pháp này phù hợp với các doanh nghiệp lớn, có quy trình sản xuất phức tạp, cần tính toán chính xác năng lực sản xuất để tối ưu hóa hiệu quả.

Điều độ sản xuất thuận

Phương pháp này bắt đầu từ bước đầu tiên của quy trình sản xuất, xác định thời điểm sớm nhất có thể bắt đầu mỗi công đoạn mà không làm ảnh hưởng đến tiến độ chung. Ưu điểm của phương pháp này là giúp doanh nghiệp tối ưu hóa thời gian, tận dụng tối đa nguồn lực và hoàn thành sản xuất sớm nhất có thể.

Điều độ sản xuất nghịch

Ngược lại với phương pháp thuận, điều độ sản xuất nghịch bắt đầu từ thời hạn hoàn thành cuối cùng, sau đó tính ngược lại thời gian bắt đầu cho từng công đoạn. Phương pháp này thường được áp dụng trong sản xuất lắp ráp, nơi mà thời gian hoàn thành sản phẩm phụ thuộc nhiều vào công đoạn cuối cùng. Ưu điểm của phương pháp này là giúp doanh nghiệp kiểm soát tốt tiến độ, đảm bảo hoàn thành sản phẩm đúng hạn.

Việc lựa chọn phương pháp phù hợp phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm quy mô doanh nghiệp, loại hình sản xuất, đặc điểm sản phẩm, yêu cầu về thời gian và nguồn lực sẵn có.

Phương pháp tối ưu hóa công tác điều độ sản xuất trong doanh nghiệp

Để tối ưu hóa công tác điều độ sản xuất, doanh nghiệp cần tập trung vào một số yếu tố then chốt:

Lập kế hoạch sản xuất linh hoạt

Một kế hoạch sản xuất hiệu quả phải đủ linh hoạt để thích ứng với những thay đổi bất ngờ. Hãy lường trước những biến động có thể xảy ra về nguồn cung ứng, nhân lực, nhu cầu thị trường và các yếu tố khác, từ đó xây dựng kế hoạch dự phòng phù hợp.

Giám sát tiến độ công việc

Xác định danh sách công việc ưu tiên, phân loại theo mức độ quan trọng để nắm bắt tính cấp bách và ưu tiên thực hiện. Theo dõi sát sao tiến độ thực tế, so sánh với kế hoạch ban đầu và có điều chỉnh kịp thời khi cần thiết.

Tối ưu hóa quy trình giao hàng

Xác định thứ tự ưu tiên giao hàng dựa trên nhu cầu khách hàng và nguồn lực sẵn có, thay vì chỉ dựa trên ngày đến hạn. Điều này giúp tối ưu hóa việc sử dụng phương tiện vận chuyển, giảm thiểu chi phí và thời gian giao hàng.

Quản lý hiệu quả hàng tồn kho và cung ứng

Điều phối lượng hàng dự trữ và cung ứng cho mỗi công đoạn sản xuất để đảm bảo dự án luôn được điều độ theo kế hoạch, đồng thời giảm thiểu thiệt hại do sản phẩm lỗi. Ứng dụng các phương pháp quản lý kho hiện đại như JIT (Just-in-time) để tối ưu hóa lượng hàng tồn kho.

Bảo trì thiết bị, máy móc định kỳ

Thiết bị và máy móc hoạt động đạt công suất tối đa là yếu tố then chốt để sản phẩm đạt chỉ tiêu về số lượng và chất lượng. Công tác bảo trì định kỳ giúp ngăn ngừa sự cố hỏng hóc, đảm bảo an toàn lao động và kéo dài tuổi thọ thiết bị.

Nâng cao năng lực lập kế hoạch và điều độ trong sản xuất

Người quản lý công tác điều độ trong sản xuất cần am hiểu lĩnh vực chuyên môn và có kỹ năng quản lý đội nhóm hiệu quả. Doanh nghiệp cần xây dựng chương trình đào tạo bài bản cho vị trí này, bao gồm các kiến thức về quản lý sản xuất, kỹ năng lập kế hoạch, sử dụng phần mềm quản lý sản xuất…

Điều độ sản xuất với giải pháp quản lý sản xuất toàn diện SEEACT-MES

Điều độ SX hiệu quả là chìa khóa then chốt để doanh nghiệp tối ưu hóa năng suất và nâng cao lợi nhuận. Giải pháp quản lý sản xuất toàn diện SEEACT-MES hỗ trợ đắc lực cho công tác này, mang đến những cải tiến vượt bậc:

• Tự động hóa thu thập dữ liệu: SEEACT-MES thu thập dữ liệu sản xuất theo thời gian thực từ các thiết bị, máy móc, loại bỏ việc nhập liệu thủ công, giảm thiểu sai sót và tiết kiệm thời gian.
• Theo dõi tiến độ sản xuất trực quan: Hệ thống cung cấp giao diện trực quan, dễ dàng theo dõi tiến độ sản xuất của từng công đoạn, đơn hàng, giúp nhà quản lý nắm bắt tình hình sản xuất một cách tổng quan và kịp thời.
• Phân tích dữ liệu, dự báo và cảnh báo: SEEACT-MES phân tích dữ liệu sản xuất, đưa ra dự báo và cảnh báo sớm về các vấn đề tiềm ẩn, hỗ trợ ra quyết định chính xác, kịp thời.
• Tối ưu hóa nguồn lực: Hệ thống giúp phân bổ nguồn lực (nhân công, vật tư, máy móc) hiệu quả, giảm thiểu lãng phí và thời gian chết.
• Nâng cao chất lượng sản phẩm: SEEACT-MES giúp kiểm soát chất lượng sản phẩm ở từng công đoạn, từ đó giảm thiểu tỷ lệ sản phẩm lỗi, nâng cao uy tín thương hiệu.

>>>Khám phá ngay giải pháp SEEACT-MES để tối ưu hiệu quả sản xuất

Hoặc liên hệ ngay hotline 0904.675.995 để được tư vấn miễn phí!

Lời kết

Điều độ sản xuất đóng vai trò then chốt trong việc tối ưu hóa hoạt động sản xuất, giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất, chất lượng và khả năng cạnh tranh trên thị trường. Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về điều độ SX và tầm quan trọng của nó.

Nếu bạn đang tìm kiếm giải pháp điều độ trong sản xuất tối ưu, hãy liên hệ với chúng tôi ngay hôm nay để được tư vấn và hỗ trợ!