KPI sản xuất là gì? Hướng dẫn xây dựng bộ KPI hiệu quả

Hoạt động sản xuất luôn tiềm ẩn những rủi ro gây hao hụt, tồn kho, chậm trễ giao hàng,… Vậy làm sao để đo lường và khắc phục hiệu quả? Câu trả lời chính là bộ KPI sản xuất.

Cùng DACO tìm hiểu chi tiết về KPI cho sản xuất, các chỉ số tiêu biểu, cách tính và xây dựng hệ thống KPI hiệu quả để tối ưu hóa hoạt động sản xuất của doanh nghiệp!

1. KPI sản xuất là gì?

Trong lĩnh vực sản xuất, KPI (Key Performance Indicator) đóng vai trò then chốt trong việc đánh giá hiệu suất và hiệu quả hoạt động. KPI sản xuất là tập hợp các chỉ số đo lường được sử dụng để theo dõi, phân tích và tối ưu hóa toàn bộ quy trình sản xuất.

Các chỉ số KPI này thường bao gồm năng suất, chất lượng sản phẩm, hiệu quả sử dụng nguyên vật liệu, tỷ lệ lỗi, thời gian hoàn thành sản phẩm…

Mục tiêu cốt lõi của việc ứng dụng các chỉ số KPI trong sản xuất là giúp doanh nghiệp duy trì và không ngừng cải thiện hiệu suất hoạt động. Thông qua việc đo lường và theo dõi sát sao các chỉ số KPI, doanh nghiệp có thể đánh giá chính xác mức độ hiệu quả của quy trình sản xuất, từ đó tạo nền tảng vững chắc cho việc ra quyết định chiến lược nhằm tối ưu hóa hoạt động, nâng cao chất lượng sản phẩm và giảm thiểu tối đa lãng phí. 

Các KPI cho sản xuất thường được thiết lập dựa trên mục tiêu cụ thể của từng doanh nghiệp và được đánh giá định kỳ để đảm bảo quy trình sản xuất luôn vận hành ở trạng thái hiệu quả và năng suất cao nhất.

2. Lợi ích của việc sử dụng và theo dõi KPI trong sản xuất

Việc thiết lập KPI mẫu cho sản xuất và theo dõi chúng mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp, cụ KPI sản xuất:

2.1 Theo dõi tiến độ mục tiêu

KPI cung cấp thước đo định lượng để doanh nghiệp theo dõi tiến độ đạt được các mục tiêu chiến lược, vận hành và tài chính. Thay vì những mục tiêu chung chung, KPI với các chỉ số đo lường cụ thể cho phép doanh nghiệp theo dõi sát sao sự tiến bộ hướng đến các mục tiêu đã đề ra.

2.2 Xác định điểm nghẽn

Sự sụt giảm trong các chỉ số KPI sản xuất có thể là dấu hiệu cảnh báo những vấn đề cần được quan tâm, chẳng hạn như suy giảm chất lượng sản phẩm, tắc nghẽn trong quy trình sản xuất, gia tăng chi phí,… Việc phát hiện sớm những vấn đề này giúp doanh nghiệp kịp thời điều chỉnh trước khi chúng gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất.

2.3 Cải tiến quy trình

Doanh nghiệp có thể nghiên cứu xu hướng KPI theo thời gian để xác định những quy trình cần cải tiến hoặc thiết kế lại. Các chỉ số KPI yếu kém sẽ chỉ ra cơ hội để tối ưu hóa quy trình.

2.4 Hỗ trợ ra quyết định  

Với hệ thống KPI đo lường được, doanh nghiệp có thể đưa ra các quyết định chiến lược dựa trên dữ liệu thực tế thay vì dựa trên phỏng đoán chủ quan. KPI sản xuất giúp doanh nghiệp đánh giá khách quan các lựa chọn và lựa chọn phương án tối ưu nhất

2.5 Đánh giá năng lực cạnh tranh

So sánh các chỉ số KPI cho sản xuất như doanh thu trên mỗi nhân viên, tỷ lệ phế phẩm, thời gian chu kỳ sản xuất và thời gian ngừng hoạt động với các tiêu chuẩn ngành giúp doanh nghiệp đánh giá năng lực cạnh tranh của mình trên thị trường.

2.6 Nâng cao trách nhiệm

Việc đặt ra KPI cho nhà máy sản xuất với từng dây chuyền, quản lý nhà máy và công nhân giúp thúc đẩy trách nhiệm trong việc hoàn thành mục tiêu. Khi trách nhiệm được phân định rõ ràng, sự tham gia và gắn kết của các cá nhân trong tổ chức cũng được nâng cao.

3. Bộ 7 KPI trong sản xuất tiêu biểu 

Để quản lý hiệu quả hoạt động sản xuất, doanh nghiệp cần theo dõi sát sao các chỉ số KPI then chốt. Dưới đây là 7 KPI tiêu biểu được ứng dụng rộng rãi trong lĩnh vực sản xuất:

3.1 OEE (Hiệu suất thiết bị tổng thể)

Hiệu suất thiết bị tổng thể (OEE) là một chỉ số KPI then chốt trong sản xuất, đánh giá hiệu quả hoạt động của thiết bị dựa trên ba khía cạnh: thời gian hoạt động, chất lượng sản phẩm và tốc độ sản xuất.

OEE tổng hợp các chỉ số về Khả dụng (Availability), Hiệu suất (Performance) và Chất lượng (Quality) để mang đến cái nhìn toàn diện về năng suất thực tế của thiết bị.

Mục tiêu lý tưởng là đạt OEE 100%, tương đương với việc thiết bị luôn sẵn sàng hoạt động, sản xuất sản phẩm đạt chất lượng với tốc độ tối đa và không có bất kỳ sự gián đoạn nào.

>>>Xem thêm: Ứng dụng OEE trong sản xuất – Chỉ số OEE bao nhiêu là tốt?

3.2 Cycle time (Chu kỳ sản xuất)

Chu kỳ sản xuất (Cycle Time) là thước đo quan trọng trong sản xuất, thể hiện thời gian cần thiết để tạo ra một sản phẩm hoàn chỉnh.

Chỉ số này bao gồm toàn bộ quá trình, từ sản xuất từng bộ phận, lắp ráp thành phẩm, cho đến khi sản phẩm được giao đến tay khách hàng.

Nhờ đó, chu kỳ sản xuất không chỉ giúp đánh giá hiệu quả chung của toàn bộ quy trình mà còn hỗ trợ phát hiện những điểm nghẽn, kém hiệu quả ở từng công đoạn cụ thể. Từ đó, doanh nghiệp có thể tối ưu hóa quy trình, giảm thời gian sản xuất và nâng cao năng suất.

>>>Chi tiết: Cycle time là gì? Bí quyết rút ngắn thời gian chu kỳ sản xuất

3.3 Thời gian ngừng hoạt động của máy móc –  Downtime

“Thời gian chết của máy” (Downtime) là chỉ số KPI quan trọng dùng để đo lường thời gian máy móc ngừng hoạt động trong quá trình sản xuất. Có hai loại thời gian chết:

• Có kế hoạch: Dừng máy dự kiến trước để bảo trì, bảo dưỡng. Ví dụ: bảo trì định kỳ, thay thế phụ tùng theo lịch trình.
• Ngoài kế hoạch: Sự cố bất ngờ xảy ra trong quá trình vận hành. Ví dụ: hỏng hóc máy móc, thiếu nguyên liệu, lỗi vận hành.

Loại KPI sản xuất này không chỉ giúp doanh nghiệp đánh giá hiệu quả quản lý và lên lịch bảo trì mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí vận hành.

>>>Xem thêm: Downtime là gì? Nguyên nhân và cách khắc phục hiệu quả 

3.4 Năng lực sản xuất  

Năng lực sản xuất là một chỉ số quan trọng hàng đầu trong lĩnh vực sản xuất, cho biết doanh nghiệp đang tận dụng tối đa bao nhiêu phần trăm nguồn lực sẵn có. Nói cách khác, chỉ số này đo lường hiệu quả sử dụng máy móc, nhà xưởng so với công suất tối đa có thể đạt được. Từ đó, doanh nghiệp có thể đưa ra những điều chỉnh để tối ưu hóa hoạt động sản xuất, tăng năng suất và giảm thiểu lãng phí.

3.5 Năng suất lao động 

Năng suất lao động là thước đo hiệu quả làm việc của nhân viên, thể hiện lượng sản phẩm hoặc giá trị tạo ra trên mỗi đơn vị thời gian làm việc. 

Thông thường, chỉ số này được tính bằng cách chia tổng sản lượng hoặc giá trị sản xuất cho tổng số giờ làm việc. Theo dõi năng suất lao động giúp doanh nghiệp đánh giá hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực, từ đó có những điều chỉnh phù hợp để cải thiện hiệu suất làm việc của nhân viên.

3.6 Thời gian giao hàng đúng hẹn – On-time Delivery (OTD)

Giao hàng đúng hẹn (OTD) là một chỉ số KPI phản ánh năng lực đáp ứng cam kết về thời gian của doanh nghiệp. 

Chỉ số này cho biết tỷ lệ đơn hàng được giao đúng hạn theo yêu cầu của khách hàng. OTD không chỉ là thước đo sự hài lòng của khách hàng mà còn thể hiện hiệu quả quản lý và vận hành quy trình sản xuất. Duy trì tỷ lệ OTD cao giúp doanh nghiệp củng cố uy tín, xây dựng lòng tin với khách hàng và nâng cao vị thế cạnh tranh trên thị trường.

3.7 Vòng quay hàng tồn kho – Inventory turnover  

Đây là một chỉ số KPI sản xuất quan trọng phản ánh hiệu quả quản lý hàng hóa của doanh nghiệp. Chỉ số này cho biết tốc độ luân chuyển hàng tồn kho trong một khoảng thời gian nhất định, giúp doanh nghiệp đánh giá hiệu suất hoạt động của chuỗi cung ứng và quy trình sản xuất. 

Vòng quay hàng tồn kho càng nhanh, chi phí lưu kho càng thấp, dòng vốn càng linh hoạt, đồng thời giảm thiểu rủi ro hàng hóa bị ứ đọng, hư hỏng.

>>>Tìm hiểu thêm: Vòng quay hàng tồn kho là gì? Cách tính và chiến lược tối ưu

4. Các bước xây dựng hệ thống chỉ số KPI sản xuất

Để nâng cao hiệu quả sản xuất, doanh nghiệp cần có một hệ thống KPI rõ ràng, cụ thể và phù hợp với mục tiêu phát triển. Vậy làm thế nào để xây dựng một hệ thống KPI sản xuất hiệu quả? Dưới đây là các bước cơ bản:

4.1 Tiến hành đánh giá tình hình hoạt động của doanh nghiệp

Việc đầu tiên cần làm khi xây dựng hệ thống KPI trong sản xuất là đánh giá toàn diện tình hình hiện tại của doanh nghiệp. Hãy tự hỏi doanh nghiệp đang có gì, thiếu gì, cần cải thiện gì? Việc này giúp xác định những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức, từ đó khoanh vùng những yếu tố quan trọng cần theo dõi bằng KPI. 

Thu thập và phân tích dữ liệu sản xuất sẽ giúp doanh nghiệp có cái nhìn chính xác và khách quan về tình hình thực tế.

4.2 Xác định mục tiêu của doanh nghiệp và xây dựng chiến lược

Dựa trên kết quả đánh giá ở bước 1, xác định rõ ràng mục tiêu sản xuất mà doanh nghiệp muốn đạt được. Ví dụ:

• Tăng năng suất lao động lên 15% trong vòng 6 tháng tới.
• Giảm tỷ lệ NG xuống dưới 1%
• Rút ngắn thời gian sản xuất một đơn hàng xuống 10% trong quý tới.

Mục tiêu cần cụ thể, đo lường được, khả thi, phù hợp với thực tế và có thời hạn rõ ràng. Đồng thời, xây dựng chiến lược sản xuất chi tiết để đạt được các mục tiêu đã đề ra.

4.3 Thu thập dữ liệu 

Để tránh lãng phí thời gian và nguồn lực, doanh nghiệp cần tập trung thu thập những dữ liệu thực sự quan trọng và liên quan trực tiếp đến mục tiêu, chiến lược đã đề ra. Ứng dụng công nghệ vào quy trình thu thập dữ liệu từ các cấp quản lý và vận hành sẽ giúp đảm bảo tính chính xác và toàn vẹn của thông tin.

4.4 Xác định thành phần tham gia thu thập và thiết lập KPI bộ phận sản xuất

Doanh nghiệp cần phân công rõ ràng trách nhiệm thu thập dữ liệu và thiết lập KPI sản xuất cho từng cá nhân hoặc bộ phận. Những người này có nhiệm vụ kiểm tra, tổng hợp và đảm bảo tính chính xác của dữ liệu. Họ cần phải am hiểu về hệ thống KPI và có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc.

4.5 Thực hiện việc giám sát chặt chẽ các chỉ số KPI sản xuất

Sau khi thiết lập, hệ thống KPI cần được truyền đạt rõ ràng, minh bạch đến toàn thể nhân viên. Mọi người cần hiểu rõ vai trò của KPI trong việc đánh giá hiệu quả công việc, từ đó nâng cao ý thức trách nhiệm và sự tham gia của mỗi cá nhân vào mục tiêu chung của doanh nghiệp. 

Quan trọng hơn, KPI cần được xem như một công cụ hỗ trợ ra quyết định và cải thiện hiệu suất. KPI sản xuất không chỉ đơn thuần là những con số, mà còn là nguồn thông tin giá trị giúp doanh nghiệp điều chỉnh chiến lược và đưa ra những quyết định đúng đắn.

4.6 Đánh giá và điều chỉnh KPI sản xuất

Hệ thống KPI cần được xem xét và đánh giá thường xuyên để đảm bảo nó thực sự giúp doanh nghiệp cải thiện hiệu suất. Nếu KPI không còn phù hợp hoặc không mang lại giá trị như mong muốn, cần điều chỉnh, cập nhật để đáp ứng nhu cầu thực tế. Việc này giúp hệ thống KPI luôn linh hoạt và hiệu quả trong suốt quá trình hoạt động và phát triển của doanh nghiệp.

5. KPI cho nhà máy sản xuất cần đáp ứng những yêu cầu gì?

Để đánh giá hiệu quả hoạt động và điều hành sản xuất, việc thiết lập hệ thống KPI (Key Performance Indicator – Chỉ số đánh giá hiệu suất then chốt) cho nhà máy là vô cùng quan trọng. 

Vậy KPI sản xuất cần đáp ứng những yêu cầu gì để thực sự hữu ích và mang lại giá trị cho doanh nghiệp?

5.1 Phù hợp với mục tiêu và chiến lược của doanh nghiệp

KPI cần phải phản ánh được sự liên kết chặt chẽ với mục tiêu chung của doanh nghiệp. Mỗi tổ chức đều có những mục tiêu riêng, và KPI chính là thước đo để đánh giá mức độ thành công trong việc đạt được những mục tiêu đó. Điều này đảm bảo hoạt động sản xuất luôn đóng góp vào sự phát triển chung của công ty.

Ví dụ: Nếu mục tiêu của doanh nghiệp là nâng cao chất lượng sản phẩm, KPI sản xuất có thể là tỷ lệ sản phẩm đạt chuẩn hoặc tỷ lệ lỗi trên mỗi sản phẩm. Những chỉ số này giúp định hướng mọi nỗ lực trong quá trình sản xuất đều hướng đến mục tiêu chung của tổ chức.

5.2 KPI cho sản xuất phải cụ thể và đo lường được

Mỗi KPI cần được xác định một cách rõ ràng, cụ thể và có thể đo lường được. Điều này giúp theo dõi hiệu suất và đánh giá sự tiến bộ của hoạt động sản xuất, từ đó đưa ra quyết định và điều chỉnh chiến lược một cách chính xác.

Ví dụ: Để đo lường hiệu suất dây chuyền sản xuất, KPI có thể là số lượng sản phẩm sản xuất mỗi giờ hoặc mỗi ngày. Những con số cụ thể này giúp ban quản lý dễ dàng đánh giá, so sánh hiệu suất theo thời gian.

5.3 Có khả năng đạt được 

KPI sản xuất cần phải thực tế, phản ánh mức độ hiệu suất mà nhà máy có thể đạt được trong điều kiện hiện tại. Tránh đặt ra những KPI quá cao, không khả thi, gây áp lực không cần thiết cho nhân viên.

KPI cần vừa thách thức để thúc đẩy sự phát triển, vừa khả thi để tạo động lực cho mọi người.

Ngoài ra, KPI cần được xem xét và cập nhật thường xuyên để đảm bảo tính phù hợp và  hiệu quả do môi trường kinh doanh luôn thay đổi. Doanh nghiệp cần theo dõi sát sao hiệu quả của các chỉ số KPI sản xuất và điều chỉnh khi cần thiết để đáp ứng những thay đổi của thị trường và mục tiêu của doanh nghiệp.

6. Quản lý KPI sản xuất hiệu quả với SEEACT-MES

SEEACT đóng vai trò then chốt trong việc quản lý KPI sản xuất bằng cách cung cấp một hệ thống toàn diện thu thập và phân tích dữ liệu sản xuất theo thời gian thực.

Cụ thể, SEEACT cho phép:

• Theo dõi sát sao dữ liệu sản xuất: Hệ thống ghi nhận chi tiết các thông số quan trọng như năng suất, tiến độ, chất lượng, thời gian ngừng hoạt động của máy móc và tình trạng nguyên vật liệu. Dữ liệu này được hiển thị trực quan thông qua các biểu đồ, báo cáo giúp dễ dàng nắm bắt tình hình sản xuất.
• Cảnh báo tức thời: Khi có bất kỳ sự cố hoặc sai lệch nào so với kế hoạch, SEEACT sẽ tự động gửi cảnh báo đến người quản lý, cho phép họ kịp thời xử lý và ngăn chặn những tổn thất tiềm ẩn.
• Phân tích và điều chỉnh KPI: Dựa trên dữ liệu được thu thập, SEEACT hỗ trợ phân tích hiệu quả hoạt động sản xuất, từ đó xác định các điểm nghẽn, nguyên nhân gốc rễ của vấn đề và đề xuất các giải pháp cải thiện KPI.
• Quản lý KPI chặt chẽ: SEEACT giúp thiết lập mục tiêu KPI rõ ràng, theo dõi tiến độ thực hiện và đánh giá hiệu quả đạt được. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể kiểm soát chặt chẽ KPI sản xuất, đảm bảo đạt được mục tiêu kinh doanh.

>>>Chi tiết: Giải pháp SEEACT-MES và cách thức ứng dụng vào doanh nghiệp của bạn

Bạn cần tư vấn thêm?  Liên hệ ngay Hotline 0904.675.995 để được hỗ trợ bởi đội ngũ chuyên gia của chúng tôi. 

7. Lời kết

Việc xây dựng và áp dụng KPI sản xuất là một bước tiến quan trọng để doanh nghiệp đạt được hiệu quả hoạt động tối ưu. Bằng cách theo dõi và phân tích các chỉ số KPI, doanh nghiệp có thể nhận biết những điểm mạnh, điểm yếu trong quy trình sản xuất, từ đó đưa ra những quyết định điều chỉnh kịp thời.

Tuy nhiên, để hệ thống KPI thực sự phát huy hiệu quả, doanh nghiệp cần lựa chọn những chỉ số phù hợp với đặc thù hoạt động, đồng thời thường xuyên đánh giá và cập nhật để đảm bảo tính chính xác và kịp thời.

Hy vọng bài viết trên đây của DACO đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về KPI cho nhà máy sản xuất. Chúc doanh nghiệp bạn thành công!