An toàn lao động trong sản xuất: Checklist cho doanh nghiệp

An toàn lao động trong sản xuất là yếu tố bắt buộc đối với mọi doanh nghiệp. Đảm bảo an toàn lao động không chỉ bảo vệ người lao động mà còn nâng cao năng suất và uy tín của doanh nghiệp. Cùng DACO tìm hiểu các quy định, biện pháp và tầm quan trọng của an toàn lao động sản xuất ngay tại đây.

An toàn lao động trong sản xuất là gì?

An toàn lao động đóng vai trò then chốt trong hoạt động sản xuất, góp phần bảo vệ sức khỏe, tính mạng người lao động và nâng cao hiệu quả công việc.

Hiểu một cách đơn giản, an toàn lao động trong sản xuất là tập hợp các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn các nguy cơ tiềm ẩn, loại bỏ các yếu tố độc hại, đảm bảo môi trường làm việc an toàn cho người lao động trong các doanh nghiệp, xí nghiệp, nhà máy,…

Tầm quan trọng của an toàn lao động trong sản xuất

An toàn lao động sản xuất đóng vai trò then chốt đối với sự phát triển bền vững của doanh nghiệp và xã hội. 

Thứ nhất, đảm bảo an toàn lao động giúp bảo vệ sức khỏe, tính mạng cho người lao động, giảm thiểu tối đa rủi ro tai nạn, thương tật, thậm chí tử vong. Điều này giúp người lao động yên tâm công tác, cống hiến hết mình cho doanh nghiệp. 

Thứ hai, môi trường làm việc an toàn thúc đẩy năng suất lao động. Khi người lao động không phải lo lắng về các mối nguy hiểm, họ sẽ tập trung hơn vào công việc, từ đó nâng cao hiệu quả và chất lượng sản phẩm. 

Thứ ba, việc đầu tư vào an toàn lao động góp phần xây dựng hình ảnh tích cực cho doanh nghiệp, thu hút nhân tài và tăng cường uy tín với đối tác, khách hàng. 

Cuối cùng, an toàn lao động là yêu cầu bắt buộc của pháp luật, thể hiện trách nhiệm của doanh nghiệp đối với người lao động và cộng đồng. 

Tóm lại, an toàn lao động là yếu tố không thể thiếu trong sản xuất, góp phần tạo nên môi trường làm việc lành mạnh, hiệu quả và bền vững.

Nguyên tắc an toàn lao động sản xuất

Trong môi trường sản xuất, việc đảm bảo an toàn lao động luôn là ưu tiên hàng đầu. Để hạn chế tối đa rủi ro tai nạn và bảo vệ sức khỏe người lao động, việc tuân thủ các nguyên tắc an toàn lao động là điều bắt buộc. Vậy những nguyên tắc đó là gì?

Nguyên tắc 1: Tuân thủ quy định an toàn lao động

Tuân thủ quy định an toàn lao động là nguyên tắc đầu tiên và quan trọng nhất để đảm bảo an toàn trong sản xuất. Mỗi doanh nghiệp đều có những quy định riêng về an toàn lao động trong sản xuất, được xây dựng dựa trên đặc thù ngành nghề và môi trường làm việc. Người lao động cần nghiêm túc tìm hiểu và thực hiện đúng các quy định này.

Cụ thể, người lao động cần:

• Hiểu rõ và thực hiện đúng theo hướng dẫn sử dụng máy móc, dụng cụ.
• Cẩn trọng khi vận hành máy móc, thiết bị, tuân thủ các quy trình an toàn lao động được quy định.
• Sử dụng các thiết bị bảo hộ lao động theo đúng quy định.
• Báo cáo ngay lập tức với cấp trên nếu phát hiện bất kỳ nguy cơ tiềm ẩn nào.

Nguyên tắc 2: Giữ gìn vệ sinh, an toàn nơi làm việc

Giữ gìn vệ sinh, an toàn nơi làm việc là yếu tố quan trọng hàng đầu để phòng ngừa tai nạn lao động và bảo vệ sức khỏe người lao động. Mỗi cá nhân cần có trách nhiệm:

• Vệ sinh sạch sẽ: Dọn dẹp gọn gàng khu vực làm việc sau mỗi ca, loại bỏ các vật dụng, phế liệu không cần thiết.
• Sắp xếp ngăn nắp: Đảm bảo các vật dụng, dụng cụ được sắp xếp gọn gàng, an toàn, không để lỏng lẻo, dễ rơi, đổ gây nguy hiểm.
• Giữ lối đi thông thoáng: Luôn giữ cho lối đi, lối thoát hiểm thông thoáng, sạch sẽ, không bị cản trở để đảm bảo di chuyển thuận tiện và an toàn khi có sự cố.
• Xử lý rác đúng quy định: Phân loại và xử lý rác thải đúng nơi quy định để bảo vệ môi trường và sức khỏe chung.

Nguyên tắc 3: An toàn điện

Để đảm biện pháp an toàn điện trong sản xuất, người lao động cần tuyệt đối tuân thủ những quy định sau: 

• Sử dụng các thiết bị điện an toàn, có nguồn gốc rõ ràng, được kiểm định định kỳ. 
• Tuyệt đối không sử dụng các thiết bị điện bị hỏng hóc, trơ dây, có dấu hiệu rò rỉ điện.  
• Luôn tắt nguồn điện khi không sử dụng hoặc khi sửa chữa, bảo trì thiết bị. 
• Khi sử dụng ổ cắm, dây dẫn điện, cần tuân thủ các quy tắc an toàn điện như không cắm quá nhiều thiết bị vào một ổ cắm, không để dây điện lòng thòng trên sàn nhà, không sử dụng dây điện bị đứt, hở.  

Nguyên tắc 4: Phòng cháy chữa cháy

Phòng cháy chữa cháy là một trong những nguyên tắc quan trọng hàng đầu nhằm đảm bảo an toàn cho người lao động và tài sản trong sản xuất.  

Mỗi người lao động cần trang bị cho mình kiến thức và kỹ năng cần thiết để phòng ngừa và ứng phó với các sự cố cháy nổ. 

Điều này bao gồm: nắm vững các biện pháp phòng cháy chữa cháy tại nơi làm việc, hiểu rõ vị trí và cách sử dụng các thiết bị phòng cháy chữa cháy như bình cứu hỏa, vòi phun nước.  

Bên cạnh đó, việc tham gia các buổi tập huấn phòng cháy chữa cháy định kỳ là rất cần thiết để cập nhật kiến thức và thực hành các kỹ năng thoát hiểm, cứu hộ.  

Ngoài ra, cần thường xuyên kiểm tra và đảm bảo lối thoát hiểm luôn thông thoáng, không bị chướng ngại vật cản trở.

Nguyên tắc 5: Bảo quản hóa chất an toàn

Trước khi sử dụng bất kỳ loại hóa chất nào, người lao động cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng, đặc biệt lưu ý các cảnh báo nguy hiểm được ghi trên nhãn mác. Việc sử dụng hóa chất phải đúng cách, đúng liều lượng theo hướng dẫn, tránh gây lãng phí hoặc ảnh hưởng đến hiệu quả công việc. 

Hóa chất cần được bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp và nhiệt độ cao. Sau khi sử dụng, cần đậy nắp kín để tránh bay hơi, rò rỉ hoặc biến chất. 

Tuyệt đối không sử dụng hóa chất đã quá hạn sử dụng vì có thể gây nguy hiểm cho người sử dụng và môi trường xung quanh.

Nguyên tắc 6: Sử dụng trang phục và thiết bị bảo hộ lao động

Sử dụng trang phục và thiết bị bảo hộ lao động là biện pháp thiết yếu để bảo vệ người lao động khỏi những tác động tiêu cực từ môi trường làm việc. 

Tùy theo tính chất công việc và yêu cầu an toàn cụ thể, người lao động phải được trang bị đầy đủ các trang phục bảo hộ lao động cá nhân phù hợp như quần áo, mũ, kính, giày, găng tay bảo hộ, khẩu trang, nút bịt tai… 

Việc sử dụng đúng cách và bảo quản trang phục, thiết bị bảo hộ lao động sau mỗi lần sử dụng là vô cùng quan trọng, giúp đảm bảo hiệu quả bảo vệ và kéo dài tuổi thọ của thiết bị.

Nguyên tắc 7: Đảm bảo lối thoát hiểm

Đảm bảo lối thoát hiểm là một yếu tố quan trọng không thể thiếu để đảm bảo an toàn lao động trong sản xuất, đặc biệt là trong các tình huống khẩn cấp như hỏa hoạn, động đất… 

Việc giữ cho lối thoát hiểm luôn thông thoáng, không bị cản trở bởi bất kỳ chướng ngại vật nào là điều kiện tiên quyết để đảm bảo việc di chuyển nhanh chóng và an toàn khi có sự cố xảy ra. 

Mỗi người lao động cần nắm rõ vị trí của lối thoát hiểm gần nhất, thành thạo các hướng dẫn di chuyển đến lối thoát hiểm một cách an toàn, đồng thời tích cực tham gia các buổi tập huấn thoát hiểm định kỳ để củng cố kỹ năng và kiến thức.

Nguyên tắc 8: Nâng cao ý thức an toàn lao động trong sản xuất

Nâng cao ý thức an toàn lao động là yếu tố then chốt để tạo dựng một môi trường làm việc an toàn và lành mạnh. 

Người lao động cần chủ động trau dồi kiến thức và kỹ năng về an toàn lao động bằng cách tham gia các khóa học tập huấn, đọc tài liệu hướng dẫn, cập nhật các quy định mới. 

Trong quá trình làm việc, cần luôn quan sát xung quanh để nhận biết và phòng tránh các nguy cơ tiềm ẩn. Tinh thần trách nhiệm được thể hiện qua việc chia sẻ thông tin về an toàn lao động với đồng nghiệp, cùng nhau xây dựng ý thức tự giác chấp hành quy định. Đồng thời, mỗi người lao động cần chủ động góp ý để cải thiện điều kiện và xây dựng môi trường làm việc an toàn cho bản thân và cho mọi người.

Đối tượng cần tham gia huấn luyện an toàn lao động

Theo quy định của pháp luật, các đối tượng sau đây bắt buộc phải tham gia huấn luyện an toàn lao động trong sản xuất:

• Người sử dụng lao động: Bao gồm người đứng đầu doanh nghiệp, người quản lý, giám đốc, trưởng phòng ban,… Họ cần được trang bị kiến thức về luật an toàn lao động, kỹ năng quản lý rủi ro, tổ chức huấn luyện cho người lao động.
• Người lao động: Tất cả người lao động làm việc trong môi trường sản xuất, kinh doanh, dịch vụ,… đều cần được huấn luyện về an toàn lao động. Đặc biệt, những người làm công việc có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động (như vận hành máy móc, thiết bị, làm việc trên cao, tiếp xúc với hóa chất độc hại,…) cần được huấn luyện chuyên sâu, định kỳ.
• Người làm công tác an toàn, vệ sinh lao động: Bao gồm cán bộ an toàn, vệ sinh viên, nhân viên y tế,… Họ cần được cập nhật kiến thức, kỹ năng về an toàn lao động để thực hiện tốt nhiệm vụ của mình.
• An toàn, vệ sinh viên: Mỗi tổ sản xuất, bộ phận trong doanh nghiệp cần có ít nhất một an toàn, vệ sinh viên kiêm nhiệm để giám sát, hướng dẫn người lao động thực hiện các quy định về an toàn lao động.

Ngoài ra, các đối tượng khác như sinh viên thực tập, người học nghề, người lao động thời vụ,… cũng cần được huấn luyện an toàn lao động phù hợp với công việc và môi trường làm việc.

Các biện pháp an toàn trong sản xuất

An toàn lao động là yếu tố quan trọng hàng đầu trong hoạt động sản xuất của bất kỳ doanh nghiệp nào. Để ngăn ngừa tai nạn, bảo vệ sức khỏe người lao động và đảm bảo hoạt động sản xuất diễn ra thuận lợi, doanh nghiệp cần triển khai đồng bộ nhiều biện pháp an toàn.

Cụ thể, các biện pháp an toàn lao động trong sản xuất bao gồm:

Xác định và đánh giá rủi ro

Để xây dựng môi trường làm việc an toàn, bước đầu tiên và quan trọng nhất là xác định và đánh giá rủi ro. Doanh nghiệp cần chủ động phân tích, nhận biết các mối nguy hiểm tiềm ẩn trong quá trình sản xuất, từ đó đưa ra biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Việc đánh giá rủi ro giúp xác định mức độ nghiêm trọng của từng mối nguy, xem xét tình trạng an toàn của thiết bị, máy móc. Qua đó, doanh nghiệp có thể nhận thức rõ những nguy cơ hiện hữu trong môi trường làm việc, từ đó lập kế hoạch bảo trì, sửa chữa thiết bị hoặc thay thế những thiết bị quá cũ, không đảm bảo an toàn.

Các kỹ thuật đánh giá rủi ro tiên tiến như FMEA (Phân tích chế độ lỗi và hiệu ứng) là công cụ hữu ích giúp doanh nghiệp nhận diện những lỗi tiềm ẩn, đánh giá mức độ nghiêm trọng và khả năng phát hiện của sự cố, từ đó lựa chọn biện pháp phòng ngừa phù hợp.

Thực hiện báo cáo về các điều kiện không an toàn

Trong các biện pháp an toàn trong sản xuất, việc báo cáo các điều kiện không an toàn đóng vai trò quan trọng. Mỗi nhân viên cần chủ động phát hiện và thông báo ngay cho ban quản lý khi nhận thấy bất kỳ mối nguy hiểm nào, như thiết bị hư hỏng, rò rỉ hóa chất, hay bất cứ điều kiện làm việc không an toàn nào khác. 

Trong trường hợp khẩn cấp, cần tuân thủ quy trình khóa hoặc gắn thẻ cách ly khu vực nguy hiểm. Việc báo cáo kịp thời giúp nhà quản lý nhanh chóng xử lý, ngăn ngừa tai nạn xảy ra, đảm bảo an toàn cho người lao động và hoạt động sản xuất.

Tuân thủ hướng dẫn sử dụng khi vận hành máy móc, thiết bị

Sử dụng máy móc, thiết bị, dụng cụ đúng cách là một trong các biện pháp an toàn trong sản xuất quan trọng hàng đầu. Người lao động cần được đào tạo bài bản về cách thức vận hành từng loại máy móc, thiết bị, chỉ sử dụng chúng đúng mục đích, đúng chức năng.

Để đảm bảo an toàn, hãy ghi nhớ 5 quy tắc vàng từ OSHA (Cơ quan Bảo vệ Sức khỏe và An toàn Lao động Hoa Kỳ):

1. Chọn đúng công cụ cho đúng việc: Mỗi công việc đòi hỏi một loại dụng cụ riêng biệt.
2. Bảo trì thường xuyên: Công cụ được bảo dưỡng tốt sẽ hoạt động an toàn và hiệu quả hơn.
3. Kiểm tra và loại bỏ công cụ hỏng: Đừng cố sử dụng công cụ đã hư hỏng, điều này rất nguy hiểm.
4. Tuân thủ hướng dẫn sử dụng: Luôn đọc kỹ hướng dẫn của nhà sản xuất trước khi sử dụng.
5. Trang bị bảo hộ cá nhân: Sử dụng đúng loại bảo hộ như mũ, găng tay, kính bảo hộ,… để bảo vệ bản thân.

Việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc này sẽ giúp phòng tránh tai nạn lao động do sử dụng công cụ, thiết bị sai cách.

Sử dụng thiết bị bảo hộ cá nhân (PPE)

Trang bị thiết bị bảo hộ cá nhân (PPE) là một trong các biện pháp an toàn trong sản xuất không thể thiếu, giúp bảo vệ người lao động khỏi những tác động tiêu cực từ môi trường làm việc. PPE bao gồm nhiều loại, từ quần áo bảo hộ, mũ bảo hiểm, kính bảo hộ, nút bịt tai, găng tay, giày bảo hộ, cho đến mặt nạ phòng độc, tùy thuộc vào yêu cầu của từng công việc cụ thể.

Doanh nghiệp cần quy định rõ ràng về việc sử dụng PPE, đảm bảo người lao động được trang bị đầy đủ và đúng loại PPE trước khi bắt đầu làm việc. Đồng thời, cần đào tạo cho họ cách sử dụng và bảo quản PPE đúng cách để phát huy hiệu quả bảo vệ tối đa.

Đảm bảo lắp đặt đúng các cơ chế bảo vệ

Lắp đặt đúng các cơ chế bảo vệ là một phần quan trọng để đảm bảo an toàn sản xuất. Máy móc, thiết bị cần được trang bị đầy đủ bộ phận bảo vệ, chắn như tấm chắn, lan can, rào chắn… để ngăn ngừa tiếp xúc với các bộ phận nguy hiểm như băng tải, trục lăn, dây đai, máy ép…

Các cơ chế bảo vệ này cần được lắp đặt chắc chắn, đúng quy cách, khó tháo rời và đảm bảo chức năng hoạt động hiệu quả. Trước khi bắt đầu sản xuất, cần kiểm tra kỹ lưỡng tất cả các thiết bị và cơ chế bảo vệ để đảm bảo an toàn cho người lao động. Việc làm này giúp ngăn ngừa các tai nạn do va chạm, kẹt, cuốn vào máy móc, thiết bị.

Xây dựng văn hóa an toàn trong công ty

Xây dựng văn hóa an toàn là một trong những biện pháp an toàn trong sản xuất hiệu quả nhất, góp phần tạo nên môi trường làm việc an toàn và bền vững. Để làm được điều này, doanh nghiệp cần lồng ghép ý thức phòng ngừa tai nạn vào mọi hoạt động, từ quá trình đào tạo nhân viên mới, hướng dẫn nhận biết và báo cáo rủi ro, cho đến tổ chức các buổi sinh hoạt, thảo luận về an toàn lao động.

Phương pháp 6S là một công cụ hữu ích giúp xây dựng văn hóa an toàn sản xuất. 6S bao gồm:

• Sàng lọc: Loại bỏ những vật dụng không cần thiết, giữ không gian làm việc gọn gàng, thông thoáng.
• Sắp xếp: Sắp xếp mọi thứ ngăn nắp, đúng vị trí quy định.
• Sạch sẽ: Vệ sinh khu vực làm việc thường xuyên.
• Săn sóc: Xây dựng và tuân thủ các quy trình làm việc chuẩn.
• Sẵn sàng: Duy trì thói quen tuân thủ quy định an toàn.
• An toàn: Xác định các mối nguy hiểm và biện pháp phòng ngừa.

Áp dụng phương pháp 6S giúp nâng cao năng suất, hiệu quả và an toàn lao động, thúc đẩy sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.

Trang bị kiến thức an toàn cho người lao động

Đào tạo về an toàn là một trong các biện pháp thiết yếu, giúp trang bị cho người lao động kiến thức và kỹ năng cần thiết để làm việc an toàn, hiệu quả. Chương trình đào tạo cần bao gồm các nội dung về nhận biết rủi ro, quy trình vận hành an toàn, sử dụng thiết bị bảo hộ, ứng phó với sự cố khẩn cấp…

Doanh nghiệp cần xây dựng hệ thống quản lý đào tạo, theo dõi việc tham gia và kết quả đào tạo của từng nhân viên. Người lao động phải được hướng dẫn cụ thể về cách thức sử dụng thiết bị an toàn, đồng thời ký xác nhận đã hiểu rõ và cam kết tuân thủ quy trình an toàn. Bất kỳ thắc mắc hay khó khăn nào của người lao động cần được giải đáp thỏa đáng. Đào tạo định kỳ và cập nhật kiến thức an toàn là yếu tố quan trọng để nâng cao nhận thức và ý thức trách nhiệm của người lao động.

Giám sát môi trường làm việc

Giám sát môi trường làm việc thường xuyên là biện pháp an toàn trong sản xuất quan trọng, giúp duy trì không gian làm việc an toàn, ngăn nắp và hiệu quả. Điều này bao gồm việc đảm bảo lối đi, lối thoát hiểm không bị cản trở, khu vực sản xuất sạch sẽ, không có vật cản gây nguy hiểm.

Cần chú ý quan sát, nhận biết và xử lý kịp thời các rủi ro tiềm ẩn trước khi tai nạn xảy ra. Nếu phát hiện mối nguy hiểm, cần thông báo ngay cho người có trách nhiệm để xử lý, đồng thời cảnh báo cho những người xung quanh.

Doanh nghiệp nên xây dựng biểu mẫu và danh sách kiểm tra để định kỳ kiểm tra, đánh giá các biện pháp an toàn, đảm bảo mọi quy trình được thực hiện đúng quy định, phòng ngừa tai nạn lao động hiệu quả.

Cảnh báo khu vực nguy hiểm

Cảnh báo khu vực nguy hiểm là một biện pháp an toàn trong sản xuất thiết yếu, giúp người lao động nhận biết và phòng tránh rủi ro. Các biển báo, nhãn dán cần được đặt rõ ràng, dễ nhận thấy tại những khu vực tiềm ẩn nguy cơ như khu vực máy móc hoạt động, chứa hóa chất, nguồn điện cao thế…

Biển cảnh báo cần tuân thủ quy định về kích thước, màu sắc, hình ảnh và nội dung thông tin. Bên cạnh các biển báo truyền thống, doanh nghiệp có thể ứng dụng công nghệ hiện đại như cảm biến, hệ thống cảnh báo tự động để nâng cao hiệu quả cảnh báo. Kết hợp cảnh báo với các biện pháp an toàn khác sẽ góp phần tạo nên môi trường làm việc an toàn cho người lao động.

>>>Xem thêm: Các biển cảnh báo nguy hiểm trong sản xuất

Checklist tự kiểm tra an toàn lao động

An toàn lao động là yếu tố quan trọng hàng đầu trong bất kỳ môi trường làm việc nào. Để đảm bảo an toàn cho bản thân và đồng nghiệp, việc thường xuyên tự kiểm tra các điều kiện an toàn lao động là vô cùng cần thiết.

Một checklist tự kiểm tra sẽ giúp bạn rà soát các yếu tố quan trọng như:

• Môi trường làm việc 
• Phòng cháy chữa cháy 
• Máy móc, thiết bị 
• An toàn điện 
• Bảo hộ lao động cá nhân
• Vệ sinh công nghiệp 
• Y tế lao động 

Dưới đây là một bảng checklist tham khảo mà bạn có thể tải về và sử dụng để tự kiểm tra an toàn lao động tại nơi làm việc của mình.

>>>Tải về: Checklist tự kiểm tra an toàn lao động trong sản xuất

Lưu ý:

• Đây là checklist cơ bản, bạn có thể bổ sung thêm các tiêu chí phù hợp với đặc thù công việc của mình.
• Sau khi kiểm tra, nếu phát hiện bất kỳ nguy cơ mất an toàn nào, hãy báo cáo ngay cho người phụ trách để có biện pháp xử lý kịp thời.

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những kiến thức hữu ích về an toàn lao động trong sản xuất. Hãy áp dụng vào thực tế để bảo vệ bản thân và góp phần xây dựng một môi trường làm việc an toàn, hiệu quả.