Vật tư là gì? Phương pháp quản lý vật tư hiệu quả nhất

Vật tư là gì? Đây là câu hỏi thường gặp trong lĩnh vực sản xuất và kinh doanh. Vật tư đóng vai trò quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của doanh nghiệp. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về vật tư, phân loại, tầm quan trọng và cách quản lý vật tư hiệu quả để tối ưu hóa hoạt động sản xuất kinh doanh.

1. Vật tư là gì?

Đầu tiên, khái niệm vật tư là gì? Vật tư là những tài nguyên cần thiết cho quá trình sản xuất, kinh doanh hoặc hoạt động của một tổ chức. Chúng không trực tiếp tạo nên một sản phẩm, nhưng lại đóng vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất và phân phối sản phẩm đó.

Vật tư bao gồm nhiều loại khác nhau, từ nguyên vật liệu, vật liệu đóng gói, đến các công cụ, dụng cụ và thiết bị hỗ trợ.

Ví dụ về vật tư:

• Trong sản xuất: Vật liệu đóng gói (hộp, túi, băng dính), nhiên liệu, dầu mỡ máy, dụng cụ bảo hộ lao động.
• Trong xây dựng: Gạch, xi măng, cát, thép, giàn giáo, máy khoan, máy trộn bê tông.
• Trong văn phòng: Giấy, bút, mực in, máy tính, máy in, bàn ghế.

2. Các loại vật tư chính 

Vật tư là gì? Bao gồm những loại nào? Dưới đây là các loại vật tư chính thường gặp trong hoạt động sản xuất, kinh doanh và dịch vụ.

2.1 Nguyên vật liệu (Vật tư tiêu hao)

Nguyên vật liệu là nhóm vật tư tiêu hao trong quá trình sản xuất. Vậy vật tư tiêu hao là gì? 

Đây là những vật tư được sử dụng trực tiếp trong quá trình sản xuất hoặc cung cấp dịch vụ, và chúng bị tiêu hao hoặc biến đổi hoàn toàn trong quá trình này. Bao gồm: 

– Nguyên vật liệu chính: Đây là thành phần trực tiếp tạo nên sản phẩm hoặc một bộ phận của sản phẩm. Tùy vào từng ngành nghề mà nguyên vật liệu chính sẽ khác nhau, ví dụ như cát, đá, xi măng trong xây dựng.

– Nguyên vật liệu phụ: Đây là những vật liệu hỗ trợ để hoàn thiện sản phẩm, đảm bảo chất lượng, an toàn và tính thẩm mỹ. Ví dụ như chai lọ, bao bì, hộp đựng.

– Nguyên vật liệu thay thế: Dùng để thay thế các nguyên vật liệu chính hoặc phụ bị hư hỏng, hao mòn trong quá trình sản xuất. Ví dụ như lốp xe dự phòng, bóng đèn thay thế.

– Thiết bị lắp đặt: Các thiết bị này giúp công trình hoạt động ổn định và hỗ trợ quá trình sản xuất như máy móc, máy tính, hệ thống an ninh.

– Nhiên liệu: Đây là các nguồn năng lượng tự nhiên hoặc đã qua chế biến, cung cấp năng lượng cho hoạt động sản xuất, là  điện, xăng dầu, than, năng lượng mặt trời.

– Phế liệu: Là những vật liệu còn sót lại sau quá trình sản xuất, có thể được thanh lý hoặc bán lại.

– Nguyên vật liệu khác: Bao gồm các vật liệu dư thừa nhưng vẫn còn giá trị sử dụng và được giữ lại.

2.2 Công cụ, dụng cụ

Đây là những vật tư hỗ trợ quá trình sản xuất, kinh doanh hoặc cung cấp dịch vụ. Chúng không bị tiêu hao hoàn toàn nhưng có thể bị hao mòn hoặc hư hỏng theo thời gian. 

Ví dụ:

• Trong sản xuất: Máy móc, thiết bị sản xuất, dụng cụ cầm tay, thiết bị đo lường, thiết bị bảo hộ lao động.
• Trong xây dựng: Máy khoan, máy cắt, máy trộn bê tông, giàn giáo, xe cẩu, thiết bị bảo hộ lao động.
• Trong văn phòng: Máy tính, máy in, máy photocopy, bàn ghế, tủ đựng tài liệu.

3. Vai trò của vật tư là gì?

Sau khi đã hiểu rõ vật tư là gì và các loại vật tư, chúng ta cùng đi sâu hơn vào vai trò quan trọng của chúng trong mọi hoạt động. 

Vật tư có vai trò:

3.1 Duy trì hoạt động sản xuất

Vật tư là yếu tố đầu vào không thể thiếu trong quá trình sản xuất, từ nguyên vật liệu thô cho đến các linh kiện, phụ tùng thay thế. 

Sự sẵn có và chất lượng của vật tư ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và tiến độ sản xuất, giúp doanh nghiệp đáp ứng kịp thời nhu cầu của thị trường.

3.2 Ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sản phẩm, dịch vụ

Chất lượng vật tư là yếu tố quyết định đến chất lượng sản phẩm cuối cùng. Vật tư tốt sẽ tạo ra sản phẩm tốt, nâng cao uy tín và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường. 

Đối với các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ, vật tư cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng dịch vụ cung cấp.

3.3 Tác động đến chi phí sản xuất, lợi nhuận doanh nghiệp

Chi phí vật tư chiếm một phần đáng kể trong tổng chi phí sản xuất của doanh nghiệp. Việc quản lý vật tư hiệu quả, bao gồm lựa chọn nhà cung cấp uy tín, kiểm soát tồn kho, tối ưu hóa quy trình sử dụng, sẽ giúp giảm thiểu chi phí và tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp.

>>>Xem thêm: Hàng tồn kho là gì? Cách quản lý hàng tồn kho hiệu quả nhất

4. Vật tư và nguyên vật liệu có giống nhau không?

Trong lĩnh vực sản xuất và xây dựng, các thuật ngữ “vật tư” và “nguyên vật liệu” thường được sử dụng, đôi khi có thể gây nhầm lẫn. Mặc dù có liên quan chặt chẽ, nhưng chúng không hoàn toàn giống nhau.

Vậy sự giống và khác nhau giữa nguyên vật liệu và vật tư là gì?

4.1 Điểm giống nhau của nguyên vật liệu và vật tư là gì?

Cả vật tư và nguyên vật liệu đều là những nguồn lực cần thiết cho quá trình sản xuất hoặc hoạt động của một doanh nghiệp hay tổ chức. Chúng đều được sử dụng để tạo ra sản phẩm cuối cùng hoặc cung cấp dịch vụ. 

Ngoài ra, cả hai đều cần được quản lý, kiểm soát và bảo quản cẩn thận để đảm bảo hiệu quả hoạt động và tránh lãng phí.

4.2 Điểm khác nhau giữa nguyên vật liệu và vật tư là gì?

Như vậy hẳn bạn đã biết được điểm giống và khác nhau của nguyên vật liệu và vật tư là gì?

Mặc dù có những điểm giống nhau nhất định, vật tư và nguyên vật liệu vẫn là hai khái niệm khác biệt với những đặc điểm và vai trò riêng trong quá trình sản xuất. 

Hiểu rõ sự khác biệt của nguyên vật liệu và vật tư là gì sẽ giúp doanh nghiệp quản lý hiệu quả cả vật tư và nguyên vật liệu, từ đó tối ưu hóa hoạt động sản xuất và kinh doanh.

5. Các phương pháp quản lý vật tư hiệu quả

Sau khi đã hiểu rõ về bản chất của vật tư là gì, cũng như sự khác biệt của nó so với nguyên vật liệu, chúng ta cần tìm hiểu về các phương pháp quản lý vật tư để đảm bảo hiệu quả sản xuất và kinh doanh.

5.1 Sắp xếp kho hàng một cách tối ưu

Việc bố trí vật tư trong kho một cách khoa học và logic là rất quan trọng. Phân loại vật tư theo nhóm, tính chất, tần suất sử dụng, và sắp xếp chúng trên kệ, pallet một cách rõ ràng giúp dễ dàng tìm kiếm, kiểm tra, và xuất nhập kho. 

Đồng thời, việc tối ưu không gian kho còn giúp tiết kiệm diện tích và giảm thiểu rủi ro hư hỏng, thất thoát.

5.2 Kiểm kê định kỳ

Kiểm kê vật tư thường xuyên là cách để đối chiếu số liệu thực tế với sổ sách, phát hiện sai sót, thất thoát, và hư hỏng. Từ đó, có thể điều chỉnh kịp thời, tránh ảnh hưởng đến sản xuất. 

Kiểm kê cũng giúp đánh giá tình hình tồn kho, hỗ trợ quyết định mua sắm và quản lý vật tư hiệu quả hơn.

5.3 Quản lý vật tư bằng Excel

Đối với các doanh nghiệp nhỏ hoặc có quy mô sản xuất vừa, việc sử dụng Excel để quản lý vật tư là một giải pháp tiết kiệm chi phí. 

Bằng cách tạo các bảng tính, nhập liệu, và sử dụng các công thức tính toán, có thể theo dõi số lượng, giá trị, và tình hình xuất nhập kho của vật tư. Tuy nhiên, phương pháp này đòi hỏi sự tỉ mỉ và cẩn thận để tránh sai sót.

5.4 Sử dụng hệ thống quản lý kho

Đối với các doanh nghiệp lớn hoặc có nhu cầu quản lý sản xuất phức tạp, việc đầu tư vào một hệ thống quản lý kho chuyên nghiệp là cần thiết. Hệ thống này giúp tự động hóa các quy trình quản lý vật tư, từ nhập kho, xuất kho, kiểm kê, đến báo cáo, phân tích. Nhờ đó, tiết kiệm thời gian, công sức, và nâng cao hiệu quả quản lý.

Một ví dụ điển hình về hệ thống quản lý kho tiên tiến là SEEACT-WMS của DACO. Giải pháp này không chỉ hỗ trợ các hoạt động quản lý kho cơ bản mà còn tích hợp nhiều tính năng thông minh như tối ưu hóa vị trí lưu trữ, theo dõi lô hàng, quản lý hạn sử dụng, và tích hợp với các hệ thống khác như ERP, kế toán. 

SEEACT-WMS giúp doanh nghiệp kiểm soát chặt chẽ hàng tồn kho, giảm thiểu sai sót, và nâng cao năng suất hoạt động.

Bất kể việc lựa chọn phương pháp quản lý vật tư là gì thì doanh nghiệp cần cân nhắc phương pháp phù hợp phụ thuộc vào quy mô, ngành nghề, nguồn lực của mình. 

Đồng thời, việc xây dựng quy trình quản lý chặt chẽ, đào tạo nhân viên và thường xuyên cập nhật công nghệ là rất quan trọng để đạt hiệu quả cao nhất.

6. Tổng kết

Hiểu rõ “vật tư là gì” cùng cách quản lý hiệu quả là chìa khóa then chốt để doanh nghiệp tối ưu hóa hoạt động sản xuất kinh doanh, giảm thiểu chi phí và nâng cao năng suất.  

Để quản lý vật tư một cách chuyên nghiệp và hiệu quả hơn, bạn có thể cân nhắc sử dụng các hệ thống quản lý kho hiện đại như SEEACT-WMS. Với khả năng tự động hóa và tối ưu hóa quy trình quản lý, SEEACT sẽ giúp bạn tiết kiệm thời gian, công sức và chi phí, đồng thời nâng cao độ chính xác và hiệu quả trong quản lý vật tư.

Liên hệ ngay HOTLINE Mr Minh Anh 0359.206.636 để tìm hiểu thêm về SEEACT-WMS và cách hệ thống này có thể hỗ trợ doanh nghiệp của bạn ngay hôm nay!