VN
EN
JP
KR
Trong ngành sản xuất thực phẩm, việc đảm bảo vệ sinh an toàn là yếu tố then chốt. Áp dụng 5S trong sản xuất thực phẩm không chỉ giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm mà còn tạo dựng môi trường làm việc chuyên nghiệp, an toàn, đáp ứng các tiêu chuẩn vệ sinh khắt khe. Hãy cùng tìm hiểu về mô hình 5S và cách thức áp dụng hiệu quả trong bài viết này của DACO nhé!
Thách thức trong quản lý và vận hành nhà máy thực phẩm tại Việt Nam
Quản lý và vận hành nhà máy sản xuất thực phẩm tại Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sản xuất, chất lượng sản phẩm và uy tín doanh nghiệp. Những khó khăn phổ biến có thể kế đến như:
1. Môi trường làm việc thiếu 5S
Nhà máy thường đối mặt với không gian bừa bộn, vật dụng không cần thiết chất đống, sắp xếp lộn xộn gây khó khăn cho việc tìm kiếm, di chuyển. Nguyên liệu, bán thành phẩm tồn kho quá mức chiếm dụng không gian, tăng thời gian xếp dỡ, tiềm ẩn rủi ro hư hỏng.
Thiết bị văn phòng, sản xuất bám bụi bẩn, hư hỏng, diện tích bỏ trống, máy móc không hoạt động gây lãng phí. Vệ sinh kém, từ sàn nhà, tường, cửa sổ đến khu vực công cộng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người lao động và an toàn vệ sinh thực phẩm.
2. Quy trình làm việc kém hiệu quả
Việc di chuyển vật dụng mất thời gian, thiếu dấu hiệu nhận biết khu vực làm việc gây ảnh hưởng đến hoạt động chung. Nhiều công đoạn dư thừa, thao tác rườm rà gây lãng phí thời gian, công sức. Công việc phải làm lại, giao hàng chậm trễ, phải tăng ca ảnh hưởng đến uy tín và lợi nhuận.
3. Môi trường làm việc tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn
Nhà máy tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn lao động do không gian làm việc thiếu tổ chức, thiết bị không được bảo trì, vệ sinh thường xuyên. Điều này có thể dẫn đến tai nạn lao động, ảnh hưởng đến sức khỏe và tinh thần người lao động.
Tiêu chuẩn 5S trong sản xuất thực phẩm
Tiêu chuẩn 5S, bắt nguồn từ 5 từ tiếng Nhật, là nền tảng cho một môi trường sản xuất thực phẩm hiệu quả, an toàn và chất lượng. Mỗi chữ “S” đại diện cho một yếu tố quan trọng, góp phần tạo nên một hệ thống quản lý toàn diện:
Seiri (Sàng lọc)
Loại bỏ những vật dụng không cần thiết, tạo không gian làm việc thông thoáng, ngăn nắp. Việc sàng lọc giúp giảm thiểu lãng phí, tối ưu hóa không gian lưu trữ và di chuyển.
Seiton (Sắp xếp)
Sắp xếp mọi thứ gọn gàng, ngăn nắp, có trật tự và dễ tìm kiếm. Điều này giúp tiết kiệm thời gian, nâng cao năng suất làm việc và giảm thiểu rủi ro tai nạn do va chạm, vấp ngã.
Seiso (Sạch sẽ)
Duy trì vệ sinh sạch sẽ tại nơi làm việc, bao gồm vệ sinh cá nhân, dọn dẹp khu vực sản xuất, thiết bị, dụng cụ. Sạch sẽ là yếu tố then chốt để đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, ngăn ngừa ô nhiễm và bảo vệ sức khỏe người lao động.
Seiketsu (Săn sóc)
Chuẩn hóa và duy trì 3S đầu tiên (Sàng lọc, Sắp xếp, Sạch sẽ) một cách thường xuyên, liên tục. Việc săn sóc giúp tạo môi trường làm việc luôn sạch sẽ, ngăn nắp, đảm bảo hiệu quả sản xuất lâu dài.
Shitsuke (Sẵn sàng)
Rèn luyện tinh thần kỷ luật, tự giác thực hiện 5S hàng ngày, biến 5S thành thói quen và nét văn hóa của doanh nghiệp. Sẵn sàng giúp duy trì hiệu quả của 5S, tạo nên một môi trường làm việc chuyên nghiệp, năng động và hiệu quả.
Công cụ 5S là nền tảng để doanh nghiệp sản xuất thực phẩm vận hành hiệu quả, đảm bảo chất lượng sản phẩm và an toàn vệ sinh thực phẩm, đồng thời nâng cao năng suất và tinh thần làm việc cho người lao động.
>>>Chi tiết: Tìm hiểu về quy tắc 5S – Ứng dụng 5S cho loại hình doanh nghiệp nào?
Đối tượng áp dụng 5S trong sản xuất thực phẩm
Mô hình 5S, với khả năng tối ưu hóa hiệu suất và duy trì môi trường làm việc sạch sẽ, an toàn, mang lại lợi ích cho mọi đối tượng trong ngành sản xuất thực phẩm. Dưới đây là một số đối tượng cụ thể nên áp dụng 5S:
- Nhà máy sản xuất thực phẩm: Tổ chức không gian sản xuất khoa học, giảm thiểu lãng phí, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và nâng cao năng suất.
- Kho lưu trữ nguyên liệu và thành phẩm: 5S giúp quản lý kho bãi hiệu quả, sắp xếp nguyên liệu, thành phẩm khoa học, dễ dàng kiểm soát, hạn chế hư hỏng, thất thoát.
- Khu vực kiểm nghiệm và kiểm tra chất lượng: Đảm bảo môi trường kiểm nghiệm sạch sẽ, ngăn nắp, dụng cụ được sắp xếp gọn gàng, dễ tìm kiếm, giúp quá trình kiểm tra chất lượng diễn ra chính xác, hiệu quả.
- Khu vực bảo quản lạnh: 5S giúp duy trì vệ sinh, kiểm soát nhiệt độ, độ ẩm, sắp xếp thực phẩm khoa học, ngăn ngừa hư hỏng, nhiễm khuẩn chéo.
- Khu vực vệ sinh và an toàn lao động: Sắp xếp dụng cụ bảo hộ lao động gọn gàng, đảm bảo an toàn cho người lao động.
- Khu vực văn phòng và quản lý: Tạo môi trường làm việc chuyên nghiệp, ngăn nắp, tăng hiệu quả làm việc, giảm căng thẳng cho nhân viên.
>>>Có thể bạn muốn biết: 6S trong sản xuất là gì? Quy trình triển khai hiệu quả
Lợi ích của 5S trong sản xuất thực phẩm
Áp dụng 5S trong sản xuất thực phẩm mang lại nhiều lợi ích thiết thực, không chỉ nâng cao hiệu quả sản xuất mà còn tác động tích cực đến mọi mặt của doanh nghiệp. Cụ thể:
Cải thiện năng suất và chất lượng
5S giúp loại bỏ những hoạt động dư thừa, giảm thời gian tìm kiếm, di chuyển và thao tác, từ đó tối ưu hóa quy trình sản xuất, rút ngắn thời gian sản xuất. Bên cạnh đó, 5S còn giúp giảm thiểu sai sót, đảm bảo chất lượng sản phẩm đầu ra, tăng độ tin cậy và uy tín với khách hàng, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.
Cải thiện môi trường làm việc
Không gian làm việc sạch sẽ, ngăn nắp, an toàn là tiền đề cho môi trường làm việc lành mạnh. 5S giúp giảm thiểu tai nạn lao động, bảo vệ sức khỏe người lao động, tạo không gian thoải mái, chuyên nghiệp, tăng sự gắn kết, tinh thần và niềm tự hào của nhân viên với công ty.
Tiết kiệm chi phí
5S tác động trực tiếp đến việc giảm thiểu chi phí trong sản xuất. Cụ thể, 5S giúp giảm chi phí vận hành do nâng cao năng suất lao động, giảm thời gian sản xuất; giảm chi phí bảo trì bằng việc duy trì thiết bị sạch sẽ, bảo dưỡng định kỳ; giảm chi phí kho bãi nhờ quản lý kho hiệu quả, giảm thời gian tìm kiếm, thất thoát. Ngoài ra, 5S còn giúp giảm chi phí đào tạo và phát triển sản phẩm.
Nâng cao hiệu quả quản lý
5S giúp doanh nghiệp hệ thống hóa quy trình sản xuất, dễ dàng kiểm soát, giám sát, từ đó phát hiện và khắc phục kịp thời các điểm yếu. 5S cũng là nền tảng cho việc áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến khác như ISO, HACCP.
Tăng cường lợi thế cạnh tranh
Bằng việc nâng cao chất lượng sản phẩm, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, 5S giúp doanh nghiệp đáp ứng tốt hơn nhu cầu thị trường. Đồng thời, môi trường làm việc chuyên nghiệp, hiệu quả thu hút nhân tài, nâng cao hình ảnh doanh nghiệp, tăng uy tín với khách hàng, đối tác.
Các bước thực hiện 5S trong doanh nghiệp thực phẩm
Trong ngành công nghiệp thực phẩm, việc đảm bảo vệ sinh an toàn là yếu tố sống còn. Áp dụng 5S không chỉ giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất, hiệu quả làm việc mà còn góp phần quan trọng trong việc duy trì môi trường sản xuất sạch sẽ, an toàn, đáp ứng các tiêu chuẩn vệ sinh nghiêm ngặt. Vậy, doanh nghiệp thực phẩm cần triển khai 5S như thế nào? Dưới đây là quy trình thực hiện:
Seiri (Sàng lọc)
Khởi đầu bằng việc xác định và loại bỏ những vật dụng không cần thiết tại nơi làm việc. Quan sát kỹ lưỡng không gian làm việc, từ bàn làm việc, kệ, tủ đến các khu vực xung quanh. Phân loại vật dụng thành 3 nhóm: cần thiết, không cần thiết và chưa chắc chắn.
Loại bỏ ngay những vật dụng không cần thiết. Với những vật dụng chưa chắc chắn, hãy đánh dấu và di chuyển đến khu vực riêng. Sau một khoảng thời gian nhất định (ví dụ 3 tháng), nếu không ai sử dụng, hãy loại bỏ chúng. Lưu ý báo cáo với cấp trên khi loại bỏ tài sản của công ty.
Seiton (Sắp xếp)
Sau khi sàng lọc, tiến hành sắp xếp những vật dụng cần thiết một cách khoa học, thuận tiện cho việc sử dụng. Trao đổi với đồng nghiệp để thống nhất vị trí đặt các vật dụng sao cho phù hợp với quy trình làm việc, đảm bảo an toàn và thẩm mỹ.
Nguyên tắc cần nhớ là những vật dụng thường xuyên sử dụng nên được đặt gần người sử dụng, vật dụng ít sử dụng hơn thì đặt xa hơn. Sử dụng nhãn mác, bảng hiệu rõ ràng để mọi người đều biết vị trí của từng vật dụng, tránh mất thời gian tìm kiếm.
Seiso (Sạch sẽ)
Vệ sinh sạch sẽ là yếu tố quan trọng để đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Thực hiện vệ sinh thường xuyên, không đợi đến khi bẩn mới dọn dẹp. Mỗi ngày dành ra ít nhất 3 phút để vệ sinh khu vực làm việc, bao gồm máy móc, thiết bị, dụng cụ. Mỗi cá nhân cần có trách nhiệm với vệ sinh chung, không xả rác, khạc nhổ bừa bãi. Vệ sinh cũng là một hình thức kiểm tra, giúp phát hiện kịp thời các hư hỏng, rò rỉ, đảm bảo an toàn lao động.
Seiketsu (Săn sóc)
Duy trì 3S trên bằng cách thiết lập hệ thống kiểm tra, đánh giá định kỳ. Lập lịch vệ sinh, bảo dưỡng máy móc, thiết bị. Tổ chức các phong trào thi đua giữa các bộ phận để duy trì động lực thực hiện 5S. Phân công rõ ràng trách nhiệm cho từng cá nhân, khu vực. Thường xuyên kiểm tra, đánh giá và khen thưởng những cá nhân, tập thể thực hiện tốt 5S.
Shitsuke (Sẵn sàng)
Rèn luyện tinh thần tự giác thực hiện 5S, biến 5S thành thói quen, nét văn hóa của doanh nghiệp. Thường xuyên nhắc nhở, tuyên truyền để mọi người hiểu rõ ý nghĩa và lợi ích của 5S trong sản xuất thực phẩm.
Tạo môi trường làm việc tích cực, để mọi người coi nơi làm việc như ngôi nhà thứ hai của mình, từ đó tự giác giữ gìn vệ sinh chung, sắp xếp gọn gàng, tuân thủ các quy định.
Ví dụ thực tế
Việc áp dụng 5S trong sản xuất thực phẩm không chỉ giúp đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm mà còn nâng cao năng suất và hiệu quả làm việc. Dưới đây là một số ví dụ thực tế về việc áp dụng 5S trong sản xuất thực phẩm:
Công ty Cổ phần Bánh mứt kẹo Bảo Minh
Nhận thấy lợi ích của 5S trong việc nâng cao hiệu quả sản xuất, Bảo Minh đã triển khai chương trình 5S tại các khu vực sản xuất, văn phòng, kho. Công ty đã ban hành quy chế 5S, quy định rõ ràng trách nhiệm và quyền hạn của từng cá nhân, đồng thời xây dựng hệ thống khen thưởng để khuyến khích người lao động tham gia.
Kết quả đạt được là 100% người lao động tại nhà máy và 40% nhân viên văn phòng được đào tạo 5S, không gian làm việc được cải thiện rõ rệt, năng suất lao động tăng lên.
Cụ thể:
- Kho nguyên phụ liệu và kho thành phẩm: kẻ vẽ lối đi, mã hóa phân lô, bổ sung sơ đồ kho.
>>>Hướng dẫn vẽ sơ đồ kho hàng chỉ với 5 bước đơn giản
- Văn phòng: bổ sung nhãn tên cho tủ tài liệu, tủ đồ dùng, định danh gáy file tài liệu.
- Khu vực sản xuất: kẻ vẽ lối đi, định vị trí đồ vật, bổ sung tên khu vực, nhãn tên đồ dùng.
Công ty Cổ phần Bá Hải
Là doanh nghiệp chế biến thủy sản đông lạnh xuất khẩu, Công ty Bá Hải đã áp dụng 5S tại khu vực kho và bộ phận chế biến.
Công ty tập trung vào việc loại bỏ vật dụng không cần thiết, phân loại và sắp xếp vật dụng khoa học, định danh và định vị rõ ràng. Kết quả là môi trường làm việc trở nên gọn gàng, sạch sẽ hơn, giúp việc tìm kiếm và kiểm soát vật tư dễ dàng hơn. Năng suất lao động được nâng cao, lượng nước sử dụng cho vệ sinh giảm, góp phần giảm chi phí sản xuất.
Đặc biệt, 5S giúp đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm trong khu vực chế biến, đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường xuất khẩu.
Lời kết
Việc áp dụng 5S trong sản xuất thực phẩm không chỉ là một phương pháp quản lý đơn thuần mà còn là chìa khóa để doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường. Bằng việc tạo dựng môi trường làm việc khoa học, an toàn và vệ sinh, 5S giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình sản xuất, giảm thiểu lãng phí, đồng thời nâng cao chất lượng và uy tín sản phẩm.
Tuy nhiên, để đạt hiệu quả cao nhất, việc áp dụng 5S cần được thực hiện một cách nghiêm túc, liên tục và trở thành một nét văn hóa trong doanh nghiệp. Ban lãnh đạo cần là những người tiên phong, gương mẫu và truyền cảm hứng cho toàn thể nhân viên. Bên cạnh đó, cần có sự đầu tư về cơ sở vật chất, đào tạo và giám sát để duy trì và cải tiến hệ thống 5S.
Với những lợi ích thiết thực, 5S xứng đáng là mô hình quản lý mà mọi doanh nghiệp sản xuất thực phẩm nên áp dụng. Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về 5S và cách thức triển khai hiệu quả. Chúc doanh nghiệp của bạn thành công!
Đăng nhập bằng Google