Vòng đời sản phẩm là gì? 4 Giai đoạn & 5 Chiến lược thành công

Product Life Cycle – Vòng đời sản phẩm là một khái niệm quan trọng trong kinh doanh, mô tả toàn bộ hành trình của một sản phẩm, từ khi hình thành ý tưởng cho đến khi rút khỏi thị trường. Hiểu rõ khái niệm này giúp doanh nghiệp hoạch định chiến lược phát triển, marketing và phân phối hiệu quả.

Tuy nhiên, không phải sản phẩm nào cũng trải qua tất cả các giai đoạn của vòng đời. Vậy làm thế nào để nhận biết và kéo dài vòng đời của một sản phẩm? DACO sẽ giải đáp chi tiết trong bài viết dưới đây.

Vòng đời sản phẩm Product Life Cycle là gì?

Vòng đời sản phẩm (Product Life Cycle) là một chu kỳ mô tả các giai đoạn mà một sản phẩm trải qua từ khi hình thành ý tưởng ban đầu cho đến khi rút khỏi thị trường. Hành trình này bao gồm nhiều giai đoạn, từ phát triển, giới thiệu, tăng trưởng, bão hòa đến suy thoái.

Vòng đời sản phẩm là gì?

Thời gian tồn tại của một sản phẩm trên thị trường, hay nói cách khác là vòng đời của sản phẩm, phụ thuộc vào nhiều yếu tố như nhu cầu thị trường, sự cạnh tranh, chiến lược kinh doanh và nỗ lực của doanh nghiệp.

Cần lưu ý rằng không phải sản phẩm nào cũng trải qua tất cả các giai đoạn này. Có những sản phẩm có thể duy trì ở giai đoạn trưởng thành trong thời gian dài, ví dụ như các mặt hàng thiết yếu như sữa, gạo, nước mắm,… Nhờ vào nhu cầu tiêu dùng ổn định và chiến lược phát triển phù hợp, vòng đời của những sản phẩm này có thể kéo dài và tiếp tục tăng trưởng.

4 giai đoạn vòng đời sản phẩm

Vòng đời sản phẩm có mấy giai đoạn?

Product Life Cycle thường trải qua 4 giai đoạn cốt lõi: giới thiệu, tăng trưởng, trưởng thành và suy thoái.

Biết được sản phẩm đang ở giai đoạn nào sẽ giúp bạn đánh giá đúng thực trạng và từ đó hoạch định chiến lược phù hợp. Cụ thể 4 giai đoạn bao gồm:

1. Giai đoạn Giới thiệu

Đây là thời điểm sản phẩm mới chính thức được tung ra thị trường, bắt đầu hành trình tiếp cận người tiêu dùng. Doanh số bán hàng ở giai đoạn này thường ở mức thấp do khách hàng chưa biết nhiều đến sản phẩm.

Mục tiêu chính của giai đoạn này không phải là tối đa hóa doanh số, mà là tạo dựng nhận thức về sản phẩm, xây dựng chỗ đứng và thị phần trên thị trường. Doanh nghiệp cần đầu tư mạnh mẽ vào các hoạt động marketing, quảng bá nhằm thu hút sự chú ý của khách hàng. Thành công trong giai đoạn giới thiệu sẽ tạo tiền đề vững chắc cho sự tăng trưởng mạnh mẽ ở giai đoạn tiếp theo.

2. Giai đoạn Tăng trưởng

Ở giai đoạn này, sản phẩm đã được thị trường đón nhận và có được thị phần nhất định. Doanh số và tỷ lệ mua hàng có xu hướng tăng trưởng rõ rệt. Sự phát triển này thu hút sự chú ý của các đối thủ cạnh tranh, dẫn đến việc gia tăng các hoạt động cạnh tranh trên thị trường.

Đây là giai đoạn doanh nghiệp cần tập trung duy trì đà tăng trưởng, củng cố thị phần và gia tăng lợi thế cạnh tranh.

3. Giai đoạn Trưởng thành

Sản phẩm bước vào giai đoạn bão hòa khi đã đạt được vị thế vững chắc trên thị trường. Các hoạt động sản xuất, marketing, phân phối và bán hàng đã đi vào ổn định, giúp giảm thiểu chi phí so với các giai đoạn trước.

Giai đoạn này mang lại lợi nhuận ổn định cho doanh nghiệp, tuy nhiên, cũng là lúc thị trường có dấu hiệu bão hòa, tăng trưởng chậm lại. Doanh nghiệp cần theo dõi sát sao các biến động thị trường để có chiến lược phù hợp.

4. Giai đoạn Suy thoái

Giai đoạn suy thoái xảy ra khi mức độ phổ biến của sản phẩm bắt đầu giảm sút. Nguyên nhân có thể do: thị hiếu thay đổi, cạnh tranh gay gắt, sản phẩm lỗi thời, hình ảnh thương hiệu phai nhạt, hoặc do tác động của các yếu tố kinh tế vĩ mô, xu hướng tiêu dùng mới.

Khi rơi vào giai đoạn này, doanh nghiệp cần xem xét hai hướng đi chính:

• Một là, nỗ lực cải tiến sản phẩm, tung ra phiên bản nâng cấp, đẩy mạnh marketing để phục hồi vị thế (đây là chiến lược khó và rủi ro cao).
• Hai là, xác định thời điểm “khai tử” sản phẩm, tránh kéo dài gây tốn kém chi phí, ảnh hưởng đến việc phát triển sản phẩm thay thế. Cần có chiến lược giải quyết hàng tồn kho (nếu có) và hạn chế tối đa rủi ro, thất thoát.

>>>Có thể bạn muốn biết: PLM là gì? Giải pháp quản lý Product Life Cycle toàn diện

Cách xác định vòng đời sản phẩm

Việc xác định sản phẩm đang ở giai đoạn nào là rất quan trọng để doanh nghiệp có thể đưa ra những chiến lược kinh doanh phù hợp. Có hai yếu tố chính cần xem xét để xác định bao gồm:

1. Yếu tố nội tại:

Doanh nghiệp cần phân tích các số liệu liên quan đến sản phẩm, bao gồm:

• Doanh số: Theo dõi doanh số bán hàng theo thời gian để nhận biết xu hướng tăng trưởng hay suy giảm.
• Lợi nhuận: Phân tích lợi nhuận thu được từ sản phẩm, so sánh với chi phí đầu tư.
• Chi phí: Xem xét chi phí sản xuất, marketing và phân phối sản phẩm.

2. Yếu tố bên ngoài:

• Đối thủ cạnh tranh: Phân tích số lượng và hoạt động của đối thủ cạnh tranh trên thị trường.
• Nhu cầu thị trường: Đánh giá nhu cầu của khách hàng đối với sản phẩm, liệu sản phẩm có còn phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng hay không.
• Xu hướng thị trường: Theo dõi các xu hướng mới trên thị trường để dự đoán sự thay đổi trong nhu cầu của khách hàng.

Bằng cách kết hợp phân tích cả yếu tố nội tại và bên ngoài, doanh nghiệp có thể xác định được chính xác sản phẩm đang ở giai đoạn nào, từ đó đưa ra các quyết định kinh doanh hiệu quả.

5 phương pháp kéo dài Product Life Cycle

Kéo dài vòng đời của sản phẩm, đặc biệt là giai đoạn tăng trưởng và trưởng thành, là mục tiêu quan trọng của mọi doanh nghiệp. Điều này giúp tối ưu hóa lợi nhuận và duy trì sức cạnh tranh trên thị trường. Dưới đây là 5 phương pháp kéo dài Product Life Cycle:

Tăng cường Quảng cáo và Truyền thông

Quảng cáo và truyền thông đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút khách hàng mới và duy trì mối quan hệ với khách hàng hiện tại. Thông qua các chiến dịch quảng cáo sáng tạo và các hoạt động truyền thông hiệu quả, doanh nghiệp có thể nhắc nhớ khách hàng về sản phẩm, xây dựng lòng trung thành và kích thích nhu cầu mua sắm.

Điều chỉnh Giá bán

Giảm giá là một phương pháp phổ biến để kích cầu và thúc đẩy doanh số bán hàng. Các chương trình khuyến mãi, giảm giá theo mùa hoặc theo dịp đặc biệt có thể thu hút sự quan tâm của người tiêu dùng, đặc biệt là khi sản phẩm đang ở giai đoạn trưởng thành hoặc bắt đầu bước vào giai đoạn suy thoái.

Ví dụ, các hãng điện thoại lớn như Apple và Samsung thường áp dụng chiến lược giảm giá cho các dòng sản phẩm cũ khi ra mắt phiên bản mới.

Cải tiến và Thêm tính năng mới

Cải tiến sản phẩm và bổ sung thêm tính năng mới là cách hiệu quả để tăng giá trị sản phẩm, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng và kéo dài vòng đời của sản phẩm. Bằng cách liên tục cập nhật và nâng cấp sản phẩm, doanh nghiệp có thể duy trì sức hút với người tiêu dùng và cạnh tranh hiệu quả trên thị trường.

>>>Xem thêm: Cải tiến sản phẩm là gì? Quy trình & Phương pháp hiệu quả

Mở rộng sang thị trường mới

Khi thị trường hiện tại bão hòa, việc tìm kiếm và mở rộng sang thị trường mới là một chiến lược quan trọng để duy trì tăng trưởng. Các doanh nghiệp có thể nhắm đến các khu vực địa lý mới, phân khúc khách hàng mới hoặc kênh phân phối mới.

Ví dụ, thị trường viễn thông Việt Nam đã bão hòa với “khoảng 51,1 triệu thuê bao tính tới tháng 6/2019” (theo số liệu của Bộ Thông tin và Truyền thông). Do đó, các hãng viễn thông lớn như Viettel hay Mobifone đã bắt đầu tìm kiếm cơ hội tăng trưởng ở các thị trường mới như Myanmar hay Campuchia, mở ra vòng đời mới cho các sản phẩm tại các thị trường này.

Thay đổi bao bì sản phẩm

Khi khách hàng đã quá quen thuộc và cảm thấy nhàm chán với bao bì cũ, việc thay đổi thiết kế bao bì, mang đến diện mạo mới cho sản phẩm có thể tạo ra hiệu ứng tích cực, kích thích nhu cầu mua sắm. Chiến lược “bình mới rượu cũ” này đòi hỏi chi phí đầu tư cho thiết kế và truyền thông, nhưng hiệu quả mang lại thường cao hơn nhiều so với việc phát triển một dòng sản phẩm hoàn toàn mới.

Mì Hảo Hảo của tập đoàn Acecook là một ví dụ điển hình. Ra mắt vào đầu những năm 2000, Hảo Hảo đã tận dụng cơ hội từ thị trường mì ăn liền đầy tiềm năng tại Việt Nam khi các thương hiệu mì truyền thống tuy giá rẻ nhưng bao bì chưa bắt mắt, mẫu mã chưa đa dạng. Acecook đã nghiên cứu và phát triển Hảo Hảo với bao bì thu hút, nhiều hương vị mới lạ (như lẩu Thái, tôm chua cay, mì gà,…), ngon miệng và an toàn theo tiêu chuẩn công nghệ Nhật Bản.

Nhờ vậy, tính đến năm 2018, Hảo Hảo đã trở thành một trong những thương hiệu mì bán chạy nhất tại Việt Nam trong 18 năm liên tiếp.

Ví dụ vòng đời sản phẩm của các thương hiệu nổi tiếng

Để hiểu rõ hơn về Product Life Cycle là gì, chúng ta cùng phân tích một số ví dụ sau:

Vòng đời sản phẩm của Coca Cola

Coca Cola là một ví dụ điển hình về sản phẩm có vòng đời dài và ổn định.

• Giới thiệu (cuối thế kỷ 19): Coca Cola ra đời và được quảng bá như một loại siro chữa bệnh.
• Tăng trưởng (đầu thế kỷ 20): Coca Cola nhanh chóng trở nên phổ biến nhờ hương vị độc đáo và chiến lược marketing hiệu quả.
• Trưởng thành (giữa thế kỷ 20 đến nay): Coca Cola đã trở thành thương hiệu nước giải khát hàng đầu thế giới, duy trì vị thế dẫn đầu nhờ nhận diện thương hiệu mạnh mẽ, không ngừng cải tiến sản phẩm (Diet Coke, Coca Cola Zero) và mở rộng thị trường.
• Suy thoái: Mặc dù gặp phải sự cạnh tranh từ các loại nước giải khát khác và xu hướng tiêu dùng lành mạnh, Coca Cola vẫn duy trì được doanh số ổn định và chưa có dấu hiệu suy thoái rõ rệt.

Vòng đời của Iphone

IPhone là một sản phẩm công nghệ có vòng đời ngắn hơn so với Coca Cola, chịu ảnh hưởng lớn từ sự phát triển công nghệ và xu hướng thị trường.

• Giới thiệu (2007): iPhone thế hệ đầu tiên ra mắt, tạo nên cuộc cách mạng trong ngành công nghiệp di động với thiết kế cảm ứng và nhiều tính năng đột phá.
• Tăng trưởng (2008 – 2015): iPhone nhanh chóng chiếm lĩnh thị phần nhờ cải tiến công nghệ liên tục, thiết kế sang trọng và hệ sinh thái ứng dụng phong phú.
• Trưởng thành (2016 – nay): Tốc độ tăng trưởng của iPhone chậm lại do sự cạnh tranh từ các thương hiệu Android và thị trường smartphone dần bão hòa. Apple tập trung vào việc cải thiện hiệu năng, camera và các tính năng cao cấp để giữ chân khách hàng.
• Suy thoái: Mặc dù chưa suy thoái hoàn toàn, nhưng một số dòng iPhone cũ đã bị ngừng sản xuất để nhường chỗ cho các phiên bản mới hơn.

Vòng đời sản phẩm của Vinamilk

Vinamilk là một thương hiệu sữa hàng đầu tại Việt Nam, với sản phẩm có vòng đời đa dạng, phụ thuộc vào từng dòng sản phẩm cụ thể.

Ví dụ, sữa tươi Vinamilk 100% có thể được xem là đang trong giai đoạn bão hòa với thị phần lớn và mức độ nhận diện thương hiệu cao. Trong khi đó, các dòng sản phẩm mới như sữa hạt, sữa chua uống men sống, sữa organic đang trong giai đoạn tăng trưởng, hướng tới các phân khúc khách hàng mới và đáp ứng xu hướng tiêu dùng hiện đại.

Vinamilk liên tục nghiên cứu và phát triển sản phẩm mới, cải tiến chất lượng sản phẩm hiện có, mở rộng hệ thống phân phối và đẩy mạnh các hoạt động marketing để duy trì vị thế dẫn đầu và kéo dài vòng đời của sản phẩm. Vinamilk cũng chú trọng đầu tư vào thương hiệu, xây dựng hình ảnh sản phẩm gắn liền với chất lượng, uy tín và trách nhiệm xã hội.

Nhìn chung, vòng đời sản phẩm là một khái niệm quan trọng mà bất kỳ doanh nghiệp nào cũng cần nắm vững để đưa ra các quyết định kinh doanh phù hợp, tối ưu hóa lợi nhuận và đạt được thành công bền vững.

Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, đừng ngần ngại liên hệ với DACO để được tư vấn chi tiết hơn.