Vendor là gì và 5 Tiêu chí quan trọng để lựa chọn Vendor

Trong bối cảnh kinh doanh cạnh tranh ngày nay, việc hiểu rõ vai trò của từng mắt xích trong chuỗi cung ứng là yếu tố sống còn đối với mọi doanh nghiệp. Một trong những khái niệm quan trọng mà bất kỳ nhà quản lý nào cũng cần nắm vững chính là vendor. 

Vậy vendor là gì và tầm quan trọng của họ ra sao trong việc đảm bảo sự vận hành trơn tru của doanh nghiệp? Bài viết này của DACO không chỉ giải đáp tường tận khái niệm vendor là gì mà còn cung cấp những tiêu chí đánh giá và lựa chọn vendor một cách hiệu quả, giúp doanh nghiệp bạn tối ưu hóa nguồn lực và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Vendor là gì?

Nếu tìm kiếm vendor là gì tiếng Việt, bạn sẽ thấy các kết quả tương tự như “nhà cung cấp”, “đơn vị bán lẻ”, “bên bán”. 

Về cơ bản, vendor là cá nhân hoặc tổ chức đóng vai trò cung cấp hàng hóa hoặc dịch vụ cho người tiêu dùng cuối cùng hoặc cho các doanh nghiệp khác. 

Điểm đặc trưng của vendor là họ thường là mắt xích cuối cùng trong chuỗi cung ứng, trực tiếp đưa sản phẩm/dịch vụ từ nhà sản xuất đến tay người tiêu dùng. Vendor có thể nhập hàng từ nhà phân phối cấp 1, cấp 2 hoặc thậm chí trực tiếp từ nhà sản xuất với giá sỉ, sau đó bán lại cho cá nhân hoặc tổ chức có nhu cầu với giá bán lẻ. 

Do đó, trong một chuỗi cung ứng, vendor vừa đóng vai trò là người mua (mua hàng từ nhà cung cấp) vừa là người bán (bán hàng cho người tiêu dùng).

Vai trò và trách nhiệm của Vendor là gì trong chuỗi cung ứng 

Vendor là một mắt xích không thể thiếu trong cầu nối giữa nhà sản xuất và người tiêu dùng. Họ đảm nhận nhiều nhiệm vụ quan trọng để đảm bảo quá trình kinh doanh diễn ra suôn sẻ và hiệu quả. 

– Trước hết, Vendor quản lý toàn bộ quá trình xử lý đơn hàng, từ khâu tiếp nhận, tạo hóa đơn, giao hàng cho đến quản lý kho bãi. Việc này đòi hỏi sự chính xác và kịp thời để hàng hóa luôn được vận chuyển và lưu trữ đúng quy trình.

– Thứ hai, Vendor đóng vai trò như một người bạn đồng hành của khách hàng. Họ lắng nghe, thấu hiểu và tư vấn để sản phẩm hoặc dịch vụ đáp ứng tốt nhất nhu cầu của từng người. Điều này không chỉ giúp giải quyết các vấn đề mà còn tạo dựng niềm tin và sự hài lòng từ phía khách hàng.

– Thứ ba, việc duy trì và phát triển mối quan hệ với khách hàng là một phần không thể thiếu trong công việc của Vendor. Họ luôn giữ liên lạc, giải quyết các khiếu nại và đưa ra các giải pháp để khách hàng tiếp tục tin dùng sản phẩm hoặc dịch vụ.

– Cuối cùng, Vendor không ngừng phân tích và đánh giá hiệu quả kinh doanh để đưa ra những cải tiến phù hợp. Họ theo dõi các chỉ số hiệu suất, lắng nghe phản hồi từ khách hàng để từ đó tối ưu hóa quy trình, nâng cao chất lượng sản phẩm và mang lại trải nghiệm tốt nhất cho khách hàng.

Như vậy, Vendor không chỉ là người trung gian mà còn là người quản lý, tư vấn và cải tiến, góp phần quan trọng vào sự thành công của doanh nghiệp. 

Phân loại vendor

Vendor có thể được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau, tùy thuộc vào lĩnh vực kinh doanh, loại sản phẩm/dịch vụ cung cấp, và mối quan hệ với doanh nghiệp. Dưới đây là những cách phân loại thường gặp.

Dựa trên nguồn hàng

Vendor sản xuất

Đây là những vendor trực tiếp tham gia vào quá trình sản xuất và phân phối sản phẩm đến tay người tiêu dùng. Ví dụ điển hình là các siêu thị lớn như BigC, Vinmart, tự sản xuất và bày bán các sản phẩm mang thương hiệu riêng của mình (nước giặt, nước rửa chén…).

Vendor phân phối

Loại hình vendor này phổ biến hơn, họ nhập hàng hóa từ nhà sản xuất hoặc các đại lý cấp cao hơn, sau đó bán lại cho người tiêu dùng.

Hiện nay, nhiều vendor đang có xu hướng kết hợp cả hai vai trò, vừa sản xuất vừa phân phối. Điều này cho phép họ kiểm soát tốt hơn chất lượng sản phẩm, giá cả, đồng thời tối ưu hóa chi phí vận hành.

Dựa trên khách hàng mục tiêu

B2C (Business-to-Consumer)

Vendor B2C cung cấp trực tiếp các sản phẩm hoặc dịch vụ đến người tiêu dùng cá nhân, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng hàng ngày của họ.

Tiki là một ví dụ điển hình cho sàn thương mại điện tử hoạt động theo mô hình B2C. Tại đây, khách hàng có thể tìm thấy và mua sắm trực tuyến đa dạng các mặt hàng, từ sách vở, đồ điện tử cho đến quần áo thời trang, được bán trực tiếp bởi Tiki.

B2B (Business-to-Business)

Vendor B2B chuyên cung cấp các sản phẩm hoặc dịch vụ cho các doanh nghiệp khác. Mục tiêu của họ là hỗ trợ các doanh nghiệp này trong quá trình sản xuất, kinh doanh, hoặc cung cấp dịch vụ cho khách hàng của chính họ.

B2G (Business-to-Government)

Vendor cung cấp sản phẩm/dịch vụ cho các cơ quan, tổ chức chính phủ. Ví dụ: các công ty cung cấp thiết bị y tế, vật tư xây dựng, dịch vụ công nghệ thông tin cho các cơ quan nhà nước.

Dựa trên vai trò trong hoạt động chuỗi cung ứng

Nhà sản xuất 

Nhà sản xuất là những cá nhân hoặc công ty sản xuất thành phẩm từ nguyên liệu thô, sau đó bán sản phẩm này cho các nhà bán buôn, bán lẻ hoặc trực tiếp cho khách hàng. Ví dụ, trong ngành dược phẩm, nhà sản xuất sử dụng nguyên liệu thô để tạo ra các sản phẩm như siro ho, thực phẩm hỗ trợ kháng sinh và giảm đau, rồi phân phối chúng cho các nhà thuốc bán lẻ.

Nhà bán buôn 

Nhà bán buôn là các vendor mua hàng hóa từ nhà sản xuất và bán lại cho các doanh nghiệp khác, thường là các nhà bán lẻ. Hàng hóa được bán với giá chiết khấu và số lượng lớn. Ví dụ, một doanh nghiệp mua các sản phẩm thực phẩm từ nhiều nhà sản xuất khác nhau, sau đó bán lại cho một nhà bán lẻ lớn với giá thấp hơn.

Nhà bán lẻ  

Đây là những vendor mua hàng hóa từ nhà bán buôn hoặc trực tiếp từ nhà sản xuất và bán chúng trực tiếp cho khách hàng cuối cùng. Họ thường bán hàng với giá cao hơn so với nhà bán buôn hoặc nhà sản xuất để kiếm lợi nhuận. 

Ví dụ, một chuỗi cửa hàng bán lẻ lớn chuyên cung cấp thực phẩm, quần áo, đồ gia dụng và vật dụng cá nhân có thể mua hàng với số lượng lớn từ các nhà sản xuất và nhà buôn để được hưởng chiết khấu, sau đó bán lại cho khách hàng thông qua hệ thống cửa hàng truyền thống hoặc trực tuyến

Nhà cung cấp dịch vụ 

Nhà cung cấp dịch vụ là các vendor bán các dịch vụ như vận chuyển, dọn dẹp, xử lý kế toán cho các doanh nghiệp hoặc trực tiếp cho người tiêu dùng. Ví dụ, một công ty kế toán thuê vendor cung cấp dịch vụ vệ sinh để giữ văn phòng sạch sẽ cho khách hàng và nhân viên. Vendor này sẽ thực hiện các công việc như dọn dẹp phòng tắm, lau sàn, hút bụi để công ty có thể duy trì hoạt động hàng ngày.

Các loại vendor khác

Vendor nhà cung cấp độc lập: Các cá nhân hoặc doanh nghiệp nhỏ lẻ, bán hàng hóa/dịch vụ trực tiếp cho người tiêu dùng mà không thông qua các kênh phân phối trung gian. Ví dụ: các quầy hàng nông sản tại chợ, họ cũng có thể bán sản phẩm cho những người tiêu dùng cá nhân khác đến chợ.

Vendor: Mắt xích nào trong chuỗi cung ứng sản phẩm?

Sau khi đã hiểu rõ khái niệm vendor là gì, để xác định vị trí của vendor trong chuỗi cung ứng, chúng ta cần nắm được bức tranh tổng thể về quy trình vận hành của chuỗi cung ứng, cũng như vai trò và mối quan hệ giữa các thành phần tham gia. 

Sơ đồ quy trình chuỗi cung ứng thường được mô tả như sau: Nhà cung cấp (Supplier) → Nhà sản xuất (Manufacturer) → Nhà phân phối (Distributor) → Nhà bán lẻ/Nhà cung cấp (Vendor) → Khách hàng (Customer).

1. Nhà cung cấp (Supplier): Cung cấp nguyên vật liệu thô cần thiết cho quá trình sản xuất.
2. Nhà sản xuất (Manufacturer): Sử dụng nguyên vật liệu từ nhà cung cấp để chế tạo, sản xuất ra sản phẩm hoàn chỉnh.
3. Nhà phân phối (Distributor): Tiếp nhận sản phẩm từ nhà sản xuất và phân phối đến các khu vực thị trường khác nhau, có thể là nhà phân phối độc quyền, nhà phân phối khu vực…
4. Nhà bán lẻ (Retailer) / Nhà cung cấp (Vendor): Nhập sản phẩm từ nhà phân phối và bán trực tiếp cho người tiêu dùng cuối cùng. Lưu ý rằng, trong nhiều trường hợp, “vendor” và “retailer” (nhà bán lẻ) có thể được sử dụng thay thế cho nhau, đặc biệt khi nói đến việc cung cấp sản phẩm trực tiếp cho người tiêu dùng.
5. Khách hàng (Customer): Người mua và sử dụng sản phẩm cuối cùng.

Như sơ đồ trên cho thấy, vendor (hoặc nhà bán lẻ) đóng vai trò là cầu nối giữa nhà phân phối và khách hàng. Họ là mắt xích quan trọng, đưa sản phẩm đến tay người tiêu dùng. Vendor và Seller (người bán) thường được coi là cùng cấp, cùng nhập sản phẩm từ nhà phân phối để bán lại.

Sơ đồ trên giúp ta có cái nhìn trực quan, dễ dàng phân biệt vai trò của từng thành phần và hiểu rõ vị trí “cầu nối” quan trọng của vendor trong việc đưa sản phẩm đến tay người tiêu dùng cuối cùng.

Supplier là gì?

Trong chuỗi cung ứng, supplier (nhà cung cấp) đóng vai trò khởi đầu, là nguồn cung cấp nguyên vật liệu, yếu tố đầu vào cần thiết cho quá trình sản xuất. Khác với vendor thường là mắt xích cuối cùng gần với người tiêu dùng, supplier đứng ở đầu chuỗi cung ứng.

Cụ thể hơn, supplier là cá nhân, tổ chức hoặc doanh nghiệp cung cấp nguyên liệu thô, bán thành phẩm, hoặc các yếu tố đầu vào khác cho một doanh nghiệp khác (thường là nhà sản xuất) để họ sử dụng trong quá trình sản xuất, chế tạo sản phẩm hoàn chỉnh.

Ví dụ:

• Một công ty may mặc cần vải, chỉ, kim,… để sản xuất quần áo. Các công ty cung cấp những vật liệu này chính là supplier của công ty may mặc.
• Một nhà máy sản xuất ô tô cần thép, nhựa, cao su,… Các công ty cung cấp những nguyên liệu này là supplier của nhà máy ô tô.
• Một công ty phần mềm có thể cần các dịch vụ điện toán đám mây. Công ty cung cấp dịch vụ đó là supplier.

Phân biệt Vendor và Supplier

Mặc dù trong tiếng Việt, cả “vendor” và “supplier” đều có nghĩa là “nhà cung cấp”, nhưng giữa hai khái niệm này có sự khác biệt quan trọng trong hoạt động kinh doanh . Sự khác biệt này nằm ở vị trí và vai trò của họ trong chuỗi cung ứng, cũng như mối quan hệ của họ với người tiêu dùng cuối cùng.

Tóm lại:

• Vendor là người bán hàng/cung cấp dịch vụ, thường gần với người tiêu dùng hơn.
• Supplier là nhà cung cấp nguyên vật liệu/yếu tố đầu vào, thường ở đầu chuỗi cung ứng.

Hiểu rõ sự khác biệt giữa vendor và supplier giúp doanh nghiệp xây dựng chiến lược quản lý chuỗi cung ứng hiệu quả, lựa chọn đối tác phù hợp, và tối ưu hóa quy trình sản xuất kinh doanh.

Điểm khác biệt giữa Vendor và các khái niệm khác

Ngoài supplier đã được phân tích ở trên, vendor cũng thường bị nhầm lẫn với một số khái niệm khác trong kinh doanh. Để làm rõ vấn đề này, hãy cùng theo dõi bảng so sánh dưới đây:

Cách lựa chọn vendor hiệu quả

Lựa chọn vendor hiệu quả đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo chất lượng sản phẩm/dịch vụ, tối ưu chi phí và duy trì sự ổn định trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Dưới đây là sáu tiêu chí cốt lõi cần xem xét: 

1. Đảm bảo chất lượng sản phẩm/dịch vụ theo tiêu chuẩn

Chất lượng là yếu tố hàng đầu không thể bỏ qua. Sản phẩm/dịch vụ từ vendor phải đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn chất lượng mà doanh nghiệp đặt ra, không chỉ về mặt chất lượng ban đầu mà còn phải đảm bảo tính ổn định lâu dài. Để kiểm chứng, doanh nghiệp nên yêu cầu vendor cung cấp mẫu thử, tham khảo đánh giá từ khách hàng hiện tại của vendor, và xem xét các chứng nhận, giải thưởng liên quan đến chất lượng (nếu có).

2. Tính cạnh tranh về giá 

Giá cả là một phần không thể thiếu trong quá trình lựa chọn nhà cung cấp. Doanh nghiệp cần tìm kiếm mức giá hợp lý, phù hợp với ngân sách, nhưng tuyệt đối không nên chỉ chọn nhà cung cấp có giá thấp nhất. Điều quan trọng là phải cân bằng giữa chất lượng sản phẩm/dịch vụ và chi phí. Để đạt được điều này, doanh nghiệp nên:

• So sánh báo giá từ nhiều nhà cung cấp: Điều này giúp có cái nhìn tổng quan về thị trường và tìm ra mức giá cạnh tranh nhất.
• Xem xét kỹ lưỡng các chi phí phát sinh: Bao gồm chi phí vận chuyển, bảo hành, dịch vụ hậu mãi, v.v. để đánh giá tổng chi phí một cách chính xác.

Việc đánh giá toàn diện như vậy sẽ giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định sáng suốt, tối ưu hóa chi phí mà vẫn đảm bảo được chất lượng

3. Năng lực cung ứng ổn định 

Vendor cần chứng minh được khả năng cung cấp đủ số lượng sản phẩm/dịch vụ theo yêu cầu, đúng thời hạn đã cam kết. Điều này đòi hỏi vendor phải có năng lực sản xuất, hệ thống kho bãi và quy trình logistics hoạt động hiệu quả. Doanh nghiệp có thể yêu cầu vendor cung cấp thông tin chi tiết về năng lực sản xuất và cơ sở hạ tầng để đánh giá.

4. Uy tín và kinh nghiệm trên thị trường 

Một vendor uy tín, giàu kinh nghiệm thường có lịch sử cung cấp sản phẩm/dịch vụ chất lượng, đúng hẹn và hỗ trợ khách hàng tốt. Kinh nghiệm trong ngành giúp vendor am hiểu thị trường và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của khách hàng. Doanh nghiệp có thể đánh giá qua lịch sử hoạt động, phản hồi từ khách hàng cũ, và các dự án/hợp đồng lớn mà vendor đã thực hiện.

5. Nền tảng tài chính vững mạnh 

Sự ổn định tài chính của nhà cung cấp là yếu tố then chốt, đảm bảo họ có thể hoạt động liên tục và đầu tư vào sự phát triển. Để đánh giá điều này, doanh nghiệp cần phân tích kỹ lưỡng báo cáo tài chính, xếp hạng tín dụng và các chỉ số tài chính liên quan của họ.

6. Chính sách hỗ trợ và bảo hành 

Dịch vụ hỗ trợ sau bán hàng chuyên nghiệp, chính sách bảo hành rõ ràng và dịch vụ hậu mãi chu đáo là những yếu tố quan trọng. Vendor cần có khả năng hỗ trợ kỹ thuật, giải quyết các vấn đề phát sinh, và thực hiện sửa chữa/thay thế sản phẩm khi cần thiết. Doanh nghiệp nên xem xét kỹ chính sách hỗ trợ, tham khảo ý kiến khách hàng khác và kiểm tra các cam kết dịch vụ của vendor.

Bằng cách xem xét kỹ lưỡng sáu tiêu chí trên, doanh nghiệp có thể lựa chọn được vendor phù hợp, góp phần vào sự thành công và phát triển bền vững

Lời kết

Tóm lại, việc hiểu rõ vendor là gì và vai trò của họ trong hoạt động kinh doanh là vô cùng quan trọng. Lựa chọn vendor phù hợp không chỉ đảm bảo nguồn cung ứng ổn định, chất lượng mà còn góp phần tối ưu hóa chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp. 

Hy vọng những chia sẻ của DACO trong bài viết này đã mang đến cho bạn cái nhìn toàn diện, giúp bạn đưa ra những quyết định sáng suốt khi hợp tác với vendor, từ đó xây dựng chuỗi cung ứng vững mạnh và hiệu quả.