Tem truy xuất nguồn gốc là gì? Ứng dụng & Lợi ích

Tem truy xuất nguồn gốc đang trở thành giải pháp thiết yếu cho doanh nghiệp trong thời đại 4.0. Không chỉ giúp người tiêu dùng kiểm tra nguồn gốc, xuất xứ sản phẩm một cách nhanh chóng, chính xác, tem truy xuất còn là công cụ đắc lực để doanh nghiệp nâng cao uy tín thương hiệu, chống hàng giả, hàng nhái và quản lý chuỗi cung ứng hiệu quả. 

Cùng tìm hiểu chi tiết về tem truy xuất nguồn gốc sản phẩm và những lợi ích vượt trội mà nó mang lại trong bài viết dưới đây.

Truy xuất nguồn gốc là gì?

Truy xuất nguồn gốc là phương pháp nhận diện và theo dõi một sản phẩm cụ thể qua từng bước trong chuỗi cung ứng, từ nguyên liệu thô đến thành phẩm. Giải pháp này sử dụng công nghệ để ghi lại và quản lý thông tin chi tiết về sản phẩm trong toàn bộ quá trình sản xuất, chế biến và phân phối.

Điều này cho phép doanh nghiệp kiểm soát chặt chẽ dòng sản phẩm, từ nguồn gốc nguyên liệu, qua các công đoạn sản xuất, đến tay người tiêu dùng. Truy xuất nguồn gốc nhằm mục đích minh bạch hóa thông tin về lịch sử sản phẩm, tạo điều kiện thuận lợi cho việc truy vết ngược khi có yêu cầu.

Tem truy xuất nguồn gốc là gì?

Tem truy xuất nguồn gốc là một loại tem đặc biệt được dán trên sản phẩm, chứa đựng thông tin về nguồn gốc, xuất xứ của sản phẩm đó. Thông qua việc quét mã trên tem (thường là mã QR), người tiêu dùng có thể dễ dàng truy cập vào thông tin chi tiết về sản phẩm như:

• Nguồn gốc nguyên liệu: Nơi sản xuất, thu hoạch hoặc chế biến nguyên liệu.
• Quá trình sản xuất: Các công đoạn sản xuất, chế biến sản phẩm.
• Thông tin nhà sản xuất: Tên, địa chỉ, chứng nhận của nhà sản xuất.
• Hạn sử dụng: Ngày sản xuất, hạn sử dụng của sản phẩm.

Tem truy xuất nguồn gốc sản phẩm giúp người tiêu dùng kiểm tra, xác thực nguồn gốc sản phẩm một cách nhanh chóng, chính xác, từ đó an tâm lựa chọn và sử dụng. Đồng thời, đây cũng là công cụ hữu hiệu để doanh nghiệp chống hàng giả, hàng nhái, quản lý chuỗi cung ứng và nâng cao uy tín thương hiệu. 

Cấu tạo và đặc tính của tem truy xuất nguồn gốc

Cấu tạo

Tem truy xuất nguồn gốc được thiết kế dựa trên sự kết hợp của nhiều yếu tố, nhằm đảm bảo tính hiệu quả và khả năng chống hàng giả. Các yếu tố cấu thành nên tem bao gồm:

Đặc tính

Tem truy xuất nguồn gốc sở hữu những đặc tính quan trọng sau:

• Tính minh bạch: Cung cấp thông tin rõ ràng, chính xác về toàn bộ chuỗi cung ứng sản phẩm, từ nguồn gốc nguyên liệu, quy trình sản xuất đến khâu phân phối.
• Tính truy xuất: Cho phép theo dõi và nhận diện từng đơn vị sản phẩm qua mỗi công đoạn, giúp xác định vị trí, trạng thái của sản phẩm trong chuỗi cung ứng.
• Tính xác thực: Xác minh nguồn gốc, xuất xứ sản phẩm, giúp phân biệt hàng thật – hàng giả, đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng.
• Tính kết nối: Kết nối thông tin giữa nhà sản xuất, nhà phân phối và người tiêu dùng, tạo nên hệ sinh thái minh bạch và tin cậy.

Nhờ những đặc tính này, tem truy xuất hàng hóa góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, kiểm soát chất lượng và an toàn sản phẩm, đồng thời tăng cường niềm tin của người tiêu dùng.

Các loại tem truy xuất nguồn gốc trên thị trường

Tem truy xuất nguồn gốc QR Code

Tem QR Code, hay còn gọi là mã QR, là một mã vạch hai chiều được phát triển bởi công ty Denso Wave (Nhật Bản). Được biểu thị bằng một ô ma trận vuông gồm các điểm đen và trắng, QR Code dễ dàng được nhận thấy trên các sản phẩm lưu hành trên thị trường. Loại tem này có tính bảo mật cao và thông dụng. 

Người dùng có thể dễ dàng quét mã bằng các thiết bị thông minh để truy cập thông tin sản phẩm, bao gồm nguồn gốc, quy trình sản xuất, thành phần và các thông số kỹ thuật liên quan. Điều này giúp nâng cao tính minh bạch và sự tin tưởng của người tiêu dùng đối với sản phẩm.

Tem truy xuất Barcode

Tem Barcode là loại tem sử dụng mã số mã vạch để truy xuất thông tin. Khi quét mã vạch, người dùng có thể tìm thấy thông tin về quốc gia đăng ký mã vạch, tên doanh nghiệp sản xuất, tiêu chuẩn chất lượng đã đăng ký, và thông tin chi tiết về sản phẩm. Mã vạch trên tem có thể được đọc bởi các thiết bị quét quang học như máy đọc mã vạch hoặc các máy quét chuyên dụng, giúp quá trình kiểm tra thông tin diễn ra nhanh chóng và thuận tiện.

Tem truy xuất kết hợp công nghệ SMS

Loại tem này chứa dữ liệu là mã số hoặc ký tự để kiểm tra thông tin sản phẩm. Người dùng sẽ gửi mã số này đến tổng đài 8077 thông qua tin nhắn SMS. Sau khi gửi, hệ thống sẽ phản hồi lại thông tin liên quan đến sản phẩm. Tem SMS thường được in kết hợp với tem QR Code, tem Barcode hoặc cả ba loại để tăng cường khả năng truy xuất và độ bảo mật.

Tem RFID (radio frequency identification)

Tem RFID sử dụng sóng radio để nhận diện và theo dõi sản phẩm từ xa mà không cần tiếp xúc trực tiếp. Mỗi con chip RFID chứa một mã số duy nhất, cho phép định danh và theo dõi từng sản phẩm cụ thể. 

Công nghệ này thường được ứng dụng trong các ngành công nghiệp yêu cầu theo dõi sản phẩm trong chuỗi cung ứng, quản lý kho bãi, và kiểm soát hàng tồn kho. Tem RFID giúp tự động hóa quy trình kiểm tra, giảm thiểu sai sót do con người và nâng cao hiệu quả quản lý.

>>>Xem thêm: Công nghệ RFID là gì? Ứng dụng của RFID trong quản lý kho

Tem kết hợp công nghệ 5S

Loại tem này tích hợp công nghệ 5S, vốn được ứng dụng trong in tiền và hộ chiếu, mang lại độ bảo mật rất cao. Công nghệ 5S giúp sản phẩm khó bị sao chép, hỗ trợ doanh nghiệp và cơ quan chức năng dễ dàng phát hiện hàng giả, hàng nhái. Sử dụng loại tem này không chỉ tăng cường khả năng chống giả mà còn nâng cao uy tín và chất lượng thương hiệu.  

Tem kết hợp đa công nghệ chống giả

Loại tem này kết hợp cùng lúc nhiều công nghệ chống giả như SMS, 5S, nhiệt, nước, phát sáng, 6.0… Việc tích hợp nhiều công nghệ giúp tăng cường khả năng bảo mật và truy xuất nguồn gốc một cách toàn diện. Sự kết hợp này tạo ra một lớp bảo vệ vững chắc, khiến tem gần như không thể bị làm giả. Đồng thời, nó cung cấp đầy đủ thông tin về nguồn gốc, quá trình sản xuất và phân phối, giúp người tiêu dùng an tâm hơn khi sử dụng sản phẩm. 

Loại tem này cũng linh hoạt trong việc kiểm tra, có thể được xác minh bằng nhiều hình thức khác nhau, thuận tiện cho cả người tiêu dùng, doanh nghiệp và cơ quan quản lý. Sử dụng tem đa công nghệ còn giúp nâng cao giá trị và uy tín thương hiệu, đặc biệt là ở các thị trường quốc tế với yêu cầu tiêu chuẩn cao.

Vai trò của tem truy xuất nguồn gốc là gì?

Đối với người tiêu dùng

Tem truy xuất mang đến cho người tiêu dùng nhiều lợi ích thiết thực. Thông qua việc quét mã, người tiêu dùng có thể kiểm tra nguồn gốc, xuất xứ và các thông tin chi tiết về sản phẩm, từ đó an tâm lựa chọn hàng chính hãng, chất lượng, tránh mua phải hàng giả, hàng nhái. Ngoài ra, việc truy xuất thông tin sản phẩm còn giúp người tiêu dùng hiểu rõ hơn về sản phẩm, cách sử dụng, bảo quản, từ đó nâng cao trải nghiệm mua sắm và sử dụng.

Đối với doanh nghiệp

Đối với doanh nghiệp, việc ứng dụng tem truy xuất nguồn gốc là giải pháp hiệu quả để nâng cao uy tín thương hiệu, chống hàng giả, hàng nhái, bảo vệ thương hiệu và khẳng định vị thế trên thị trường. Hơn nữa, công nghệ này còn giúp doanh nghiệp quản lý sản phẩm, kiểm soát chất lượng, minh bạch thông tin và tăng cường niềm tin với khách hàng. 

Bên cạnh đó, tem truy xuất còn là công cụ hỗ trợ đắc lực trong việc marketing sản phẩm, tiếp cận khách hàng tiềm năng và mở rộng thị trường.

Đối với nhà nước và xã hội

Việc ứng dụng rộng rãi công nghệ truy xuất nguồn gốc không chỉ mang lại lợi ích cho doanh nghiệp và người tiêu dùng mà còn đóng góp tích cực cho Nhà nước và xã hội. 

Công nghệ này góp phần bài trừ hàng giả, hàng nhái, bảo vệ quyền lợi của cả doanh nghiệp và người tiêu dùng, tạo ra môi trường kinh doanh lành mạnh. Trong trường hợp xảy ra sự cố về vệ sinh an toàn thực phẩm hay phát hiện hàng giả, hàng nhái, cơ quan quản lý sẽ dễ dàng truy xuất nguồn gốc, xác định đơn vị chịu trách nhiệm và có biện pháp xử lý kịp thời. 

Hơn nữa, công nghệ này hỗ trợ Nhà nước và các cơ quan chức năng trong quá trình quản lý sản phẩm lưu thông trên thị trường, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý và đảm bảo an toàn cho cộng đồng.

Cách kiểm tra tem truy xuất nguồn gốc sản phẩm

Để xác định sản phẩm có hỗ trợ truy xuất nguồn gốc hay không, người tiêu dùng nên quan sát kỹ bao bì hoặc tem chống hàng giả xem có in mã QR Code hay không. Nếu sản phẩm có mã QR Code, bạn có thể sử dụng điện thoại thông minh để thực hiện các bước kiểm tra như sau:

Bước 1: Mở ứng dụng đọc mã QR Code

Sử dụng ứng dụng quét mã QR Code có sẵn trên camera của điện thoại hoặc các ứng dụng phổ biến như Zalo, Viber. Ngoài ra, bạn cũng có thể tải các ứng dụng chuyên dụng để quét mã QR Code từ kho ứng dụng.

Bước 2: Quét mã QR Code

Hướng camera của điện thoại vào vị trí có mã QR Code trên sản phẩm. Đảm bảo mã QR Code nằm gọn trong khung quét và hình ảnh rõ nét. Sau khi quét thành công, một đường dẫn (link) sẽ hiện ra trên màn hình.

Bước 3: Truy cập thông tin sản phẩm

Nhấn vào đường dẫn để truy cập thông tin về nguồn gốc xuất xứ của sản phẩm do hệ thống trả về. Lúc này, bạn có thể kiểm tra chi tiết các thông tin liên quan đến sản phẩm như: tên sản phẩm, nhà sản xuất, ngày sản xuất, hạn sử dụng, thành phần, hướng dẫn sử dụng, và các thông tin khác (nếu có).

Lưu ý: Hiện nay, tem QR Code có hai loại chính:

• QR Code tĩnh: Loại mã này chứa thông tin cố định và không cho phép chỉnh sửa sau khi tạo.
• QR Code động: Loại mã này linh hoạt hơn, cho phép thay đổi thông tin được liên kết sau khi đã tạo mã. Điều này giúp doanh nghiệp cập nhật thông tin sản phẩm dễ dàng hơn.

Bằng cách thực hiện các bước đơn giản trên, người tiêu dùng có thể nhanh chóng và dễ dàng kiểm tra thông tin sản phẩm, đảm bảo mua sắm an toàn và hiệu quả.

>>>Có thể bạn muốn biết: Quy trình thực hiện truy xuất nguồn gốc sản phẩm

Quy trình đăng ký tem truy xuất nguồn gốc

Để đăng ký in tem truy xuất hàng hóa, doanh nghiệp có thể thực hiện theo quy trình 5 bước sau:

Bước 1: Liên hệ đơn vị cung cấp giải pháp

Đơn vị cung cấp giải pháp truy xuất nguồn gốc sẽ tiếp nhận yêu cầu từ phía doanh nghiệp, cơ sở sản xuất. Sau đó, họ sẽ tiến hành tư vấn và gửi tờ đơn đăng ký phù hợp.

Bước 2: Hoàn tất thông tin đăng ký

Doanh nghiệp, cơ sở sản xuất điền đầy đủ thông tin vào tờ đơn đăng ký. Các thông tin này bao gồm thông tin về doanh nghiệp, thông tin chi tiết về sản phẩm/dịch vụ cần dán tem truy xuất theo mẫu quy định.

Bước 3: Xử lý và xác thực thông tin

Đơn vị cung cấp giải pháp sẽ thu thập, kiểm tra, đối chiếu và xác thực thông tin do doanh nghiệp cung cấp. Sau đó, họ sẽ cập nhật các thông tin này lên hệ thống cơ sở dữ liệu. 

Thông tin được cập nhật bao gồm: thông tin sản phẩm, dịch vụ, ngày sản xuất, hạn sử dụng, các giấy chứng nhận chất lượng liên quan…

Bước 4: Cấp phát tem truy xuất

Sau khi thông tin được xác thực và cập nhật thành công, đơn vị cung cấp giải pháp sẽ tiến hành cấp phát tem truy xuất cho doanh nghiệp. Mỗi tem sẽ được mã hóa riêng biệt, tương ứng với từng sản phẩm hoặc lô sản xuất cụ thể.

Bước 5: Dán tem lên sản phẩm

Doanh nghiệp nhận tem từ đơn vị cung cấp và tiến hành dán tem truy xuất nguồn gốc lên từng sản phẩm tương ứng. Việc dán tem cần được thực hiện cẩn thận, đảm bảo tem được dán đúng vị trí và không bị bong tróc.

Xu hướng của tem truy xuất nguồn gốc trong tương lai

Trong tương lai, công nghệ truy xuất nguồn gốc sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ với những xu hướng nổi bật sau:

– Ứng dụng công nghệ tiên tiến: Các công nghệ như AI, IoT và Blockchain sẽ được áp dụng rộng rãi, giúp nâng cao tính chính xác, bảo mật và độ tin cậy của thông tin nguồn gốc.

– Tăng cường trải nghiệm người dùng: Doanh nghiệp sẽ chú trọng cải thiện trải nghiệm người dùng thông qua ứng dụng di động và nền tảng trực tuyến, giúp người tiêu dùng dễ dàng truy cập thông tin sản phẩm mọi lúc, mọi nơi.

– Minh bạch thông tin: Người tiêu dùng ngày càng chú trọng đến minh bạch thông tin (nguồn gốc, xuất xứ, an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường, trách nhiệm xã hội…)  Xu hướng này thúc đẩy doanh nghiệp áp dụng giải pháp truy xuất nguồn gốc như một phần tất yếu trong chiến lược kinh doanh.

– Cá nhân hóa trải nghiệm: Công nghệ sẽ cho phép cá nhân hóa trải nghiệm truy xuất nguồn gốc, cung cấp thông tin phù hợp với nhu cầu và sở thích của từng người tiêu dùng.

– Mở rộng lĩnh vực ứng dụng: Truy xuất nguồn gốc sẽ được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, không chỉ dừng lại ở thực phẩm, dược phẩm mà còn mở rộng sang các ngành hàng khác như thời trang, mỹ phẩm, đồ điện tử,…

Lời kết

Bài viết đã khái quát về tem truy xuất nguồn gốc và lợi ích của giải pháp này. Trong thị trường hiện nay, việc ứng dụng công nghệ vào quản lý, đặc biệt là truy xuất nguồn gốc, là yếu tố quan trọng để doanh nghiệp khẳng định uy tín và cam kết chất lượng.

Minh bạch thông tin nguồn gốc giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng thị trường và bảo vệ người tiêu dùng. Đồng thời, giải pháp này góp phần xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh, hạn chế hàng giả, hàng nhái.