VN
EN
JP
KR
Trong bối cảnh sản xuất ngày càng phức tạp, việc nhận diện và quản lý rủi ro không chỉ là yếu tố quan trọng mà còn là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp duy trì hoạt động ổn định và phát triển bền vững. Rủi ro trong sản xuất có thể ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm, tiến độ giao hàng, chi phí và thậm chí là uy tín của doanh nghiệp. Bài viết này của DACO sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về rủi ro trong sản xuất là gì, phân loại và đề xuất quy trình quản lý rủi ro hiệu quả.
Rủi ro trong sản xuất là gì?
Rủi ro trong sản xuất là tập hợp những tình huống hoặc yếu tố tiềm ẩn có khả năng gây ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình sản xuất của một doanh nghiệp. Những ảnh hưởng này có thể biểu hiện dưới nhiều hình thức, bao gồm gián đoạn quy trình sản xuất, gây ra thất thoát nguyên vật liệu, sản phẩm lỗi, chậm trễ tiến độ dự án, hoặc thậm chí gây thiệt hại về tài chính và uy tín cho doanh nghiệp.
Việc nhận diện, đánh giá và quản lý hiệu quả các rủi ro này là vô cùng quan trọng để đảm bảo quá trình sản xuất diễn ra suôn sẻ, đạt được mục tiêu về chất lượng, tiến độ và chi phí.
Quản lý rủi ro trong sản xuất là gì?
Quản lý rủi ro trong sản xuất là một quá trình hệ thống bao gồm việc xác định, đánh giá, kiểm soát và giảm thiểu các rủi ro tiềm ẩn có thể ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình sản xuất.
Mục tiêu cốt lõi của hoạt động này là bảo đảm sự ổn định của quá trình sản xuất, đảm bảo chất lượng sản phẩm đầu ra, đồng thời giảm thiểu tối đa các sự cố, thiệt hại về vật chất và uy tín cho doanh nghiệp. Nói một cách đơn giản, quản lý rủi ro giúp doanh nghiệp lường trước những khó khăn có thể xảy ra và có biện pháp ứng phó kịp thời, hiệu quả.
Để đạt được mục tiêu đó, quản lý rủi ro trong ngành sản xuất tuân theo một số nguyên tắc quan trọng:
- Loại bỏ rủi ro không cần thiết: Ưu tiên các hoạt động sản xuất cốt lõi, loại bỏ các yếu tố không mang lại giá trị gia tăng.
- Cân nhắc rủi ro dựa trên lợi ích và chi phí: Chấp nhận rủi ro khi lợi ích thu được vượt trội so với chi phí xử lý.
- Phân cấp quản lý rủi ro: Ủy quyền cho các cấp quản lý phù hợp để đưa ra quyết định xử lý rủi ro.
- Tích hợp quản trị rủi ro vào hoạt động: Lồng ghép quy trình quản trị rủi ro vào tất cả các giai đoạn, từ lập kế hoạch đến vận hành sản xuất.
Bằng cách áp dụng các nguyên tắc này, doanh nghiệp có thể xây dựng một hệ thống quản lý rủi ro hiệu quả, giúp giảm thiểu thiệt hại và tối ưu hóa hiệu quả hoạt động sản xuất.
Các loại rủi ro trong sản xuất
Rủi ro trong hoạt động sản xuất rất đa dạng và có thể xuất hiện ở nhiều giai đoạn khác nhau. Dưới đây là các loại rủi ro mà doanh nghiệp sản xuất thường gặp phải:
Rủi ro về chất lượng sản phẩm
Rủi ro về chất lượng sản phẩm phát sinh khi sản phẩm không đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng đã được thiết lập. Nguyên nhân có thể xuất phát từ các vấn đề trong quy trình sản xuất, sai sót trong khâu kiểm tra chất lượng, hoặc thiếu sót trong việc kiểm định sản phẩm cuối cùng. Hậu quả của rủi ro này bao gồm sản phẩm bị lỗi, khách hàng trả hàng, phát sinh chi phí khắc phục, và ảnh hưởng tiêu cực đến uy tín của doanh nghiệp trên thị trường.
Rủi ro về an toàn lao động
An toàn lao động luôn là vấn đề được đặt lên hàng đầu trong bất kỳ hoạt động sản xuất nào. Rủi ro về an toàn lao động bao gồm các tai nạn lao động gây thương tích cho người lao động, từ những va chạm, trầy xước nhỏ đến những chấn thương nghiêm trọng, thậm chí là tử vong.
Môi trường làm việc không đảm bảo an toàn, thiếu trang thiết bị bảo hộ lao động, chưa có chương trình đào tạo, huấn luyện về an toàn cho người lao động, hay ý thức chấp hành quy định an toàn kém cũng là những nguyên nhân chính dẫn đến rủi ro này.
>>>Có thể bạn muốn biết:
Rủi ro về máy móc, thiết bị
Máy móc, thiết bị là yếu tố quan trọng trong sản xuất, quyết định năng suất và hiệu quả hoạt động. Rủi ro về máy móc, thiết bị bao gồm hư hỏng, hỏng hóc, xuống cấp gây gián đoạn sản xuất, ảnh hưởng đến tiến độ giao hàng, làm tăng chi phí sửa chữa, thay thế.
Việc thiếu bảo trì, bảo dưỡng định kỳ, vận hành máy móc không đúng quy trình kỹ thuật, hay sử dụng công nghệ lạc hậu, không đáp ứng được yêu cầu sản xuất cũng là những nguyên nhân tiềm ẩn rủi ro.
Rủi ro về hàng lỗi và thu hồi
Rủi ro về hàng lỗi không chỉ gây gián đoạn cho chuỗi cung ứng mà còn phát sinh chi phí đáng kể cho việc thu hồi, xử lý hoặc tiêu hủy sản phẩm lỗi. Việc thu hồi sản phẩm lỗi ảnh hưởng trực tiếp đến doanh số bán hàng, gây thiệt hại về tài chính, đồng thời tác động tiêu cực đến uy tín và hình ảnh của doanh nghiệp trong mắt khách hàng và đối tác.
Rủi ro chuỗi cung ứng bị gián đoạn
Chuỗi cung ứng đóng vai trò then chốt trong hoạt động sản xuất, đảm bảo nguồn cung ứng nguyên vật liệu đầu vào ổn định, đáp ứng nhu cầu sản xuất. Rủi ro về chuỗi cung ứng có thể đến từ việc gián đoạn nguồn cung, nhà cung cấp không đảm bảo tiến độ giao hàng, chất lượng nguyên vật liệu không đạt yêu cầu, biến động giá cả nguyên vật liệu, hay các sự cố trong quá trình vận chuyển, lưu kho hàng hóa.
Ngoài ra còn một số rủi ro khác có thể kể đến như:
- Rủi ro về thị trường
- Rủi ro về tài chính
- Rủi ro về môi trường
- Rủi ro về thiên tai, dịch bệnh
- …
Quy trình quản lý rủi ro trong sản xuất hiệu quả
Quản lý rủi ro trong lĩnh vực sản xuất là một quá trình liên tục, đòi hỏi sự tham gia của tất cả các bộ phận trong doanh nghiệp. Để xây dựng một quy trình quản lý rủi ro hiệu quả, doanh nghiệp có thể tham khảo các bước sau:
Bước 1: Nhận diện rủi ro
Để quản lý và kiểm soát rủi ro trong sản xuất một cách hiệu quả, doanh nghiệp cần phải xác định rõ những nguy cơ tiềm ẩn có thể ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất. Việc nhận diện rủi ro cần được thực hiện một cách toàn diện, xem xét tất cả các yếu tố từ con người, máy móc, nguyên vật liệu, quy trình sản xuất đến môi trường, thị trường và các yếu tố bên ngoài khác.
Doanh nghiệp có thể sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để xác định rủi ro như phân tích dữ liệu lịch sử, phỏng vấn chuyên gia, sử dụng các công cụ phân tích, đánh giá rủi ro dựa trên kinh nghiệm của các doanh nghiệp cùng ngành…
Bước 2: Đánh giá rủi ro trong sản xuất
Sau khi đã xác định được các rủi ro tiềm ẩn, bước tiếp theo là phân tích và đánh giá mức độ nghiêm trọng của từng loại rủi ro.
Việc đánh giá rủi ro cần dựa trên hai yếu tố chính: xác suất xảy ra và mức độ ảnh hưởng của rủi ro. Xác suất xảy ra là khả năng rủi ro đó sẽ xuất hiện, còn mức độ ảnh hưởng là thiệt hại mà rủi ro đó có thể gây ra cho doanh nghiệp. Kết quả của việc phân tích và đánh giá rủi ro sẽ giúp doanh nghiệp ưu tiên xử lý những rủi ro có xác suất xảy ra cao và mức độ ảnh hưởng lớn.
Bước 3: Xử lý rủi ro
Dựa trên kết quả phân tích và đánh giá rủi ro, doanh nghiệp cần lựa chọn phương án xử lý phù hợp với từng loại rủi ro. Có bốn phương án xử lý rủi ro chính thường được áp dụng:
- Giảm thiểu rủi ro: Đối với những rủi ro thường xuyên xảy ra nhưng thiệt hại nhỏ, doanh nghiệp nên thiết lập hệ thống kiểm soát nội bộ để hạn chế tần suất và mức độ thiệt hại.
- Né tránh rủi ro: Những rủi ro thường xuyên xảy ra và gây thiệt hại lớn cần được né tránh bằng cách ngừng hoạt động tiềm ẩn rủi ro, thay đổi phương pháp, quy trình sản xuất hoặc sử dụng nguyên liệu thay thế.
- Chấp nhận rủi ro: Doanh nghiệp có thể chấp nhận những rủi ro ít xảy ra và thiệt hại không đáng kể. Việc chấp nhận rủi ro cần được cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên khả năng chịu đựng rủi ro của doanh nghiệp.
- Chuyển giao rủi ro: Đối với những rủi ro ít xảy ra nhưng gây thiệt hại lớn, doanh nghiệp có thể chuyển giao rủi ro cho bên thứ ba thông qua các hình thức như mua bảo hiểm (ví dụ: bảo hiểm cháy nổ, thiên tai) hoặc hợp đồng thuê ngoài sản xuất.
Bước 4: Kiểm soát rủi ro
Sau khi đã lựa chọn phương án xử lý, doanh nghiệp cần triển khai các biện pháp kiểm soát rủi ro cụ thể. Các biện pháp có thể bao gồm:
- Kiểm soát phòng ngừa: Nhằm ngăn chặn rủi ro xảy ra.
- Kiểm soát phát hiện: Nhằm phát hiện rủi ro sớm khi nó vừa xuất hiện.
- Kiểm soát khắc phục: Nhằm giảm thiểu thiệt hại khi rủi ro xảy ra.
Bước 5: Giám sát và báo cáo rủi ro
Quá trình quản lý rủi ro không dừng lại ở việc triển khai các biện pháp kiểm soát. Doanh nghiệp cần thường xuyên theo dõi, giám sát và đánh giá hiệu quả của các biện pháp đã triển khai.
Việc theo dõi và đánh giá này giúp doanh nghiệp kịp thời điều chỉnh, bổ sung hoặc thay thế các biện pháp quản lý rủi ro trong sản xuất sao cho phù hợp với tình hình thực tế. Đồng thời, doanh nghiệp cũng cần xây dựng hệ thống báo cáo rủi ro để cung cấp thông tin cho ban lãnh đạo và các bên liên quan.
Các công cụ kiểm soát rủi ro trong sản xuất
Để kiểm soát rủi ro trong hoạt động sản xuất một cách hiệu quả, doanh nghiệp có thể sử dụng kết hợp nhiều công cụ khác nhau, mỗi công cụ sẽ tập trung vào những khía cạnh và mục tiêu cụ thể. Dưới đây là một số công cụ phổ biến được sử dụng để quản trị rủi ro trong sản xuất:
Phân tích SWOT
Phân tích SWOT là một công cụ mạnh mẽ giúp doanh nghiệp có cái nhìn tổng quan về tình hình hiện tại, từ đó xác định rủi ro tiềm ẩn. Bằng cách phân tích điểm mạnh, điểm yếu bên trong, cũng như cơ hội và thách thức từ môi trường bên ngoài, doanh nghiệp có thể dự đoán các vấn đề có thể phát sinh và chủ động đưa ra các biện pháp phòng ngừa, giảm thiểu tác động tiêu cực.
Phân tích FMEA
FMEA là phương pháp tiếp cận chủ động, tập trung vào việc xác định và ngăn ngừa lỗi ngay từ đầu. Bằng cách phân tích tất cả các lỗi có thể xảy ra trong quá trình sản xuất, đánh giá mức độ nghiêm trọng và xác định nguyên nhân gốc rễ, doanh nghiệp có thể đưa ra các biện pháp khắc phục hiệu quả, giảm thiểu thiệt hại và nâng cao chất lượng sản phẩm.
>>>Xem thêm: Cách phân tích FMEA hiệu quả trong sản xuất
Kiểm soát quá trình bằng phương pháp thống kê SPC (Statistic Process Control)
SPC là công cụ hữu ích để giám sát và kiểm soát quá trình sản xuất theo thời gian thực. Bằng cách sử dụng các biểu đồ kiểm soát và các công cụ thống kê, doanh nghiệp có thể phát hiện các biến động bất thường, xác định nguyên nhân và điều chỉnh kịp thời, đảm bảo quá trình sản xuất luôn diễn ra ổn định và đạt hiệu quả cao nhất.
PERT (Program Evaluation and Review Technique)
PERT là công cụ lập kế hoạch và quản lý dự án hiệu quả, giúp doanh nghiệp kiểm soát tiến độ và giảm thiểu rủi ro chậm trễ. Bằng cách xác định các công việc quan trọng, ước tính thời gian hoàn thành và phân bổ nguồn lực hợp lý, doanh nghiệp có thể tối ưu hóa tiến độ sản xuất, đảm bảo dự án hoàn thành đúng hạn và trong ngân sách dự kiến.
Chu trình PDCA
PDCA là một vòng tròn cải tiến liên tục, giúp doanh nghiệp không ngừng hoàn thiện quy trình sản xuất. Bắt đầu bằng việc lập kế hoạch cụ thể, sau đó thực hiện, kiểm tra kết quả và cuối cùng là hành động khắc phục, doanh nghiệp có thể giảm thiểu rủi ro, nâng cao hiệu quả và thích ứng với những thay đổi của thị trường.
>>>Chi tiết: Chu trình PDCA 4 bước & Cách áp dụng hiệu quả
Six Sigma
Six Sigma là phương pháp cải tiến quy trình, tập trung vào việc loại bỏ lỗi và biến động, hướng đến mục tiêu chất lượng hoàn hảo. Bằng cách áp dụng các công cụ và kỹ thuật Six Sigma, doanh nghiệp có thể giảm thiểu rủi ro do lỗi sản phẩm, nâng cao sự hài lòng của khách hàng và tăng cường lợi thế cạnh tranh.
Tối ưu kiểm soát rủi ro trong sản xuất với SEEACT-MES
SEEACT-MES là hệ thống quản lý thực thi sản xuất, cung cấp cho doanh nghiệp cái nhìn toàn diện và chi tiết về hoạt động sản xuất theo thời gian thực. Thông qua việc thu thập, phân tích dữ liệu sản xuất, SEEACT-MES giúp doanh nghiệp:
- Phát hiện sớm các rủi ro tiềm ẩn: Hệ thống giúp theo dõi sát sao các thông số sản xuất, từ đó đưa ra cảnh báo sớm về các sai lệch, sự cố, giúp doanh nghiệp chủ động ngăn chặn rủi ro trước khi chúng xảy ra.
- Nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng: SEEACT-MES hỗ trợ kiểm soát chất lượng chặt chẽ trong từng công đoạn, giảm thiểu tỷ lệ lỗi, đảm bảo chất lượng sản phẩm đầu ra.
- Tối ưu hóa quy trình sản xuất: Bằng cách phân tích dữ liệu, hệ thống giúp doanh nghiệp xác định các điểm nghẽn, lãng phí trong quy trình, từ đó đưa ra các giải pháp cải tiến, nâng cao hiệu suất sản xuất.
- Quản lý hiệu quả nguồn lực: SEEACT-MES hỗ trợ lập kế hoạch sản xuất, phân bổ nguồn lực hợp lý, giảm thiểu lãng phí nguyên vật liệu, nhân công, năng lượng.
- Đảm bảo an toàn lao động: SEEACT-MES giúp theo dõi tình trạng hoạt động của máy móc, thiết bị, từ đó lên kế hoạch bảo trì, bảo dưỡng, giảm thiểu rủi ro tai nạn lao động.
Với những tính năng ưu việt này, SEEACT-MES giúp doanh nghiệp kiểm soát rủi ro một cách toàn diện, tối ưu hóa hoạt động sản xuất, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.
>>>>Tìm hiểu thêm về Hệ thống SEEACT-MES
Hoặc Liên hệ ngay với chúng tôi để được hỗ trợ: 0904.675.995
Kết luận
Tóm lại, rủi ro trong sản xuất là một phần không thể tránh khỏi trong hoạt động của bất kỳ doanh nghiệp nào. Tuy nhiên, bằng việc nhận thức rõ các loại rủi ro tiềm ẩn, xây dựng quy trình quản lý rủi ro hiệu quả và chủ động áp dụng các biện pháp phòng ngừa, doanh nghiệp hoàn toàn có thể giảm thiểu thiệt hại, đảm bảo hoạt động sản xuất và nâng cao năng lực cạnh tranh.
Nếu bạn cần hỗ trợ hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, đừng ngần ngại liên hệ với DACO qua Hotline 0904.675.995 để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.
Đăng nhập bằng Google