10 Mô hình chuyển đổi số doanh nghiệp cần biết

Việc lựa chọn mô hình chuyển đổi số phù hợp là bước đi then chốt quyết định thành bại của quá trình chuyển đổi số. Mỗi doanh nghiệp có những đặc thù riêng biệt về hoạt động, lĩnh vực kinh doanh và mục tiêu, do đó không thể áp dụng một mô hình duy nhất. 

DACO sẽ đồng hành cùng doanh nghiệp, phân tích và làm rõ các mô hình, từ đó giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định sáng suốt, tạo đà bứt phá trong kỷ nguyên số.

Mô hình chuyển đổi số là gì?

Mô hình chuyển đổi số là khung chiến lược (framework), đóng vai trò như bản thiết kế chi tiết, hướng dẫn doanh nghiệp xây dựng và triển khai các sáng kiến chuyển đổi số. 

Nó phác thảo lộ trình hành động, giúp doanh nghiệp ứng dụng công nghệ và phương pháp làm việc mới một cách hệ thống, hiệu quả. Dựa trên các yếu tố đặc thù, mô hình này cho phép doanh nghiệp linh hoạt điều chỉnh chiến lược, phù hợp với mục tiêu và kế hoạch phát triển dài hạn.

>>>Chuyển đổi số là gì? Cẩm nang toàn tập cho doanh nghiệp

Điểm danh các mô hình chuyển đổi số phổ biến hiện nay

Mỗi mô hình lại sở hữu những đặc trưng riêng, phù hợp với các mục tiêu và chiến lược phát triển khác nhau của doanh nghiệp. Dưới đây là 10 mô hình phổ biến, được ứng dụng rộng rãi hiện nay:

1. Mô hình đường chân trời

Mô hình này chia quá trình chuyển đổi số thành các giai đoạn, hay còn gọi là “chân trời”. Mỗi “chân trời” đại diện cho một khung thời gian, với các ưu tiên và mục tiêu cụ thể. 

• Horizon 1: Tối ưu hóa công nghệ và quy trình hiện có.
• Horizon 2: Đầu tư vào công nghệ mới nổi bật và củng cố lợi thế cạnh tranh.
• Horizon 3: Tập trung vào tăng trưởng dài hạn.

2. Mô hình năng lực trưởng thành

Mô hình trưởng thành năng lực là công cụ hữu ích giúp doanh nghiệp đánh giá và định hướng quá trình chuyển đổi số. Mô hình này dựa trên các giai đoạn phát triển của doanh nghiệp để xác định các lĩnh vực trọng tâm cần đầu tư và phân bổ nguồn lực.

Bằng cách đánh giá các hoạt động như sử dụng dữ liệu, ứng dụng công nghệ và tối ưu hóa quy trình, mô hình giúp doanh nghiệp tìm ra những khu vực thích hợp nhất để triển khai các giải pháp kỹ thuật số.

Đánh giá mức độ sẵn sàng chuyển đổi số là yếu tố then chốt của mô hình. Thông qua việc xem xét khả năng thích ứng của từng bộ phận trước những thay đổi của thị trường, mô hình giúp doanh nghiệp tập trung vào những lĩnh vực có tiềm năng sinh lời cao nhất, đảm bảo sử dụng nguồn lực hiệu quả.

Mô hình gồm 5 cấp độ: 

1. Khởi đầu: Quy trình không được kiểm soát, mang tính bị động.
2. Quản lý: Các dự án được lên kế hoạch và kiểm soát cơ bản.
3. Xác định: Quy trình được chuẩn hóa, tăng tính chủ động.
4. Quản lý định lượng: Quản lý dựa trên dữ liệu và phân tích thống kê.
5. Tối ưu: Liên tục cải tiến quy trình để đạt mục tiêu kinh doanh.

3. Mô hình kiến trúc kinh doanh

Mô hình này dựa trên sự phân tích cấu trúc quản lý và năng lực tổ chức của doanh nghiệp để đề xuất các giải pháp và ứng dụng công nghệ số phù hợp. Mục tiêu là đảm bảo các sáng kiến chuyển đổi số được liên kết chặt chẽ với các mục tiêu kinh doanh tổng thể.

4. Mô hình lộ trình theo các giai đoạn 

Đây là mô hình phổ biến, chia dự án chuyển đổi số thành các giai đoạn cụ thể. Mỗi giai đoạn có mục tiêu, thời hạn, các cột mốc quan trọng, và được xây dựng dựa trên kết quả của giai đoạn trước đó.

5. Mô hình phân loại  

Mô hình phân loại đóng vai trò quan trọng trong việc tổ chức các sáng kiến chuyển đổi số. Nó cung cấp một hệ thống để phân nhóm, sắp xếp và đánh giá mức độ ưu tiên của từng sáng kiến. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể xây dựng một lộ trình triển khai rõ ràng, tối ưu hóa nguồn lực và đánh giá tác động của từng sáng kiến.

Phương pháp tiếp cận tổng thể này không chỉ nâng cao hiệu quả của chiến lược chuyển đổi số mà còn tối đa hóa lợi ích và đảm bảo tính bền vững của quá trình chuyển đổi.

6. Mô hình trụ cột chiến lược 

Mô hình trụ cột chiến lược là một công cụ thiết thực giúp doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi số thành công. Mô hình này tập trung vào những yếu tố then chốt, đóng vai trò như ‘trụ cột’ cho sự phát triển của tổ chức. Mỗi trụ cột đại diện cho một mục tiêu chuyển đổi số cụ thể, ví dụ như nâng cao trải nghiệm khách hàng hoặc tối ưu hóa hiệu suất nhân viên.

Điểm mạnh của mô hình này là kế hoạch hành động chi tiết và toàn diện, mô tả rõ ràng từng trụ cột và mối liên hệ giữa chúng. Nhờ vậy, doanh nghiệp có cái nhìn bao quát lẫn chi tiết, từ tổng thể đến từng khía cạnh nhỏ. Sử dụng mô hình này, doanh nghiệp sẽ có một lộ trình chuyển đổi số rõ ràng và hiệu quả.

7. Mô hình phát triển vòng đời  

Thay vì xem chuyển đổi số là một dự án ‘một lần cho xong’, mô hình phát triển theo vòng đời đề cao tính liên tục và lặp lại. Doanh nghiệp không ngừng phát triển, đánh giá và tối ưu hóa các giải pháp số, từ đó dần dần thích nghi với những thay đổi trong nhuận cầu của khách hàng. 

Mô hình này giúp doanh nghiệp dễ dàng điều chỉnh và cải tiến liên tục, đảm bảo chuyển đổi số luôn bắt kịp với sự biến động của thị trường.

8. Mô hình các thành phần  

Mô hình chia thành phần cung cấp một khung làm việc hiệu quả cho quá trình chuyển đổi số. Thay vì xử lý một dự án phức tạp, doanh nghiệp có thể phân tách thành các thành phần nhỏ, dễ quản lý. 

Cách tiếp cận này cho phép các nhóm chuyên môn hóa vào từng nhiệm vụ cụ thể, đồng thời vẫn đóng góp vào mục tiêu tổng thể của dự án. Bằng cách này, doanh nghiệp có thể nâng cao hiệu quả, giảm thiểu rủi ro và tối ưu hóa kết quả của quá trình chuyển đổi số.

9. Mô hình chuyển đổi tập trung vào đổi mới

Mô hình này tập trung vào việc xây dựng văn hóa sáng tạo và thử nghiệm trong toàn tổ chức. Doanh nghiệp được khuyến khích phát triển và tích hợp các quy trình mới, đồng thời liên tục tìm kiếm cơ hội ứng dụng công nghệ tiên tiến để tối ưu hóa hoạt động.

10. Mô hình tiếp cận linh hoạt 

Mô hình này đề cao tính linh hoạt và khả năng thích ứng thông qua việc lặp lại. Yếu tố then chốt là phản ứng nhanh chóng trước những biến động của thị trường. Vòng lặp phản hồi liên tục cho phép doanh nghiệp chia nhỏ quá trình chuyển đổi số, tạo ra các bước đi nhỏ gọn, dễ điều chỉnh.

Nhờ vậy, doanh nghiệp có thể xây dựng chiến lược linh hoạt, dễ dàng tối ưu và thích nghi với môi trường kinh doanh luôn thay đổi. Điều này cũng giúp doanh nghiệp nắm bắt kịp thời các cơ hội phát triển và mở rộng. 

Chuyển đổi số trong thực tiễn: Các mô hình và ứng dụng thành công

Mô hình ba đường chân trời tăng trưởng của McKinsey

Mô hình này chia quá trình chuyển đổi số thành ba giai đoạn, tương ứng với ba “chân trời”. 

• Chân trời 1 tập trung vào việc duy trì lợi nhuận và sự ổn định, đồng thời nâng cao hiệu quả của các hoạt động kinh doanh cốt lõi. 
• Chân trời 2 hướng đến việc khai thác các cơ hội mới và mở rộng sang các thị trường tiềm năng. 
• Chân trời 3 tập trung vào đổi mới công nghệ và chiến lược kinh doanh, tạo ra những tác động tích cực đến sự phát triển của toàn ngành. 

Ví dụ, một công ty sản xuất có thể bắt đầu bằng việc tối ưu hóa quy trình sản xuất hiện tại (Chân trời 1), sau đó phát triển các sản phẩm thông minh kết nối (Chân trời 2), và cuối cùng là chuyển đổi sang mô hình kinh doanh dựa trên dịch vụ (Chân trời 3).

Triển khai chuyển đổi Số: Áp dụng mô hình của Gartner

Mô hình chuyển đổi kinh doanh số của Gartner giúp các công ty khám phá những cơ hội mới do công nghệ mang lại. Những cơ hội này có thể là những thay đổi nhỏ, hoặc những bước chuyển mình lớn, bao gồm:

• Bán dữ liệu, nội dung số.
• Số hóa sản phẩm/dịch vụ.
• Áp dụng mô hình thuê bao/dùng bao nhiêu trả bấy nhiêu.
• Định giá dựa trên rủi ro.
• Xây dựng nền tảng kết nối người mua và người bán.
• Mở rộng sang ngành mới.

Mô hình 6 khối chuyển đổi số của McKinsey

McKinsey phát triển mô hình “Six building blocks” (Sáu khối xây dựng), chia quá trình phát triển năng lực kỹ thuật số thành sáu phần quan trọng ngang nhau. Các khối này bao gồm: 

1. Chiến lược và sự đổi mới
2. Quá trình ra quyết định mua hàng
3. Quy trình tự động hóa
4. Tổ chức
5. Công nghệ
6. Dữ liệu và phân tích

Mô hình này nhấn mạnh rằng chuyển đổi số thành công đòi hỏi sự phát triển đồng bộ trên tất cả các khía cạnh, chứ không chỉ tập trung vào công nghệ. Một công ty muốn chuyển đổi số thành công cần phải xây dựng chiến lược rõ ràng, hiểu rõ hành trình khách hàng, tự động hóa quy trình, xây dựng cơ cấu tổ chức phù hợp, đầu tư vào công nghệ, và khai thác dữ liệu hiệu quả.

Mô hình chuyển đổi số của BCG

Mô hình chuyển đổi số của BCG là một phương pháp ba tầng giúp doanh nghiệp tạo ra nguồn lực tài chính ngắn hạn để đầu tư cho sự phát triển bền vững. Mô hình này bao gồm:

• Tầng 1: Tạo nguồn vốn nhanh chóng thông qua các sáng kiến chuyển đổi số ngắn hạn.
• Tầng 2: Thiết kế lại mô hình kinh doanh và hoạt động để đạt hiệu quả trung hạn.
• Tầng 3: Đầu tư vào quản lý thay đổi, đảm bảo chuyển đổi số thành công lâu dài.

Lộ trình chuyển đổi số 6 bước của Altimeter

Altimeter đã phát triển một mô hình gồm sáu giai đoạn để mô tả hành trình chuyển đổi số của doanh nghiệp. Mô hình này bắt đầu từ giai đoạn “Kinh doanh như bình thường” (Business as Usual), nơi doanh nghiệp chưa có nhiều thay đổi, và tiến dần đến giai đoạn cao nhất là “Đổi mới và thích nghi” (Innovate and Adapt), khi doanh nghiệp liên tục cải tiến để đáp ứng với thị trường. 

Các giai đoạn bao gồm: 

1. Kinh doanh như bình thường
2. Thử nghiệm và học hỏi
3. Hợp thức hóa
4. Hoạch định chiến lược
5. Đồng bộ hệ thống
6. Đổi mới và thích nghi

Hướng dẫn chọn mô hình chuyển đổi số phù hợp

Để lựa chọn mô hình chuyển đổi số tối ưu, doanh nghiệp có thể hiện theo các bước sau:

Bước 1. Xác định nhu cầu doanh nghiệp

Trước khi triển khai bất kỳ mô hình nào, doanh nghiệp cần đánh giá toàn diện hiện trạng và xác định rõ mục tiêu chuyển đổi số. Việc này bao gồm phân tích các vấn đề, thách thức, cơ hội, cũng như những lĩnh vực mà công nghệ có thể tạo ra sự khác biệt và giá trị lớn nhất. 

Đồng thời, doanh nghiệp cần đánh giá mức độ trưởng thành kỹ thuật số hiện tại của mình để có cái nhìn thực tế về năng lực và nguồn lực.

Bước 2. Phân tích đặc thù ngành

Sau khi xác định nhu cầu, cần xem xét các yêu cầu cụ thể của ngành hoạt động. Doanh nghiệp cần nghiên cứu kỹ lưỡng các xu hướng, thách thức và cơ hội trong ngành của mình. 

Việc tham khảo các mô hình đã được áp dụng thành công bởi các doanh nghiệp khác trong cùng lĩnh vực, bao gồm cả đối thủ cạnh tranh, sẽ cung cấp những bài học kinh nghiệm quý giá cho doanh nghiệp.

Bước 3. Xây dựng đội ngũ nhân sự

Yếu tố con người đóng vai trò then chốt trong sự thành công của chuyển đổi số. Doanh nghiệp cần đánh giá năng lực kỹ thuật số của đội ngũ nhân sự hiện tại thông qua các bài kiểm tra, phỏng vấn hoặc khảo sát. 

Dựa trên kết quả đánh giá, doanh nghiệp xây dựng kế hoạch đào tạo và phát triển kỹ năng phù hợp, đảm bảo nhân viên có đủ năng lực để vận hành và ứng dụng các công nghệ mới. Sự tham gia và ủng hộ của nhân viên là yếu tố quyết định sự thành bại của dự án chuyển đổi số.

Bước 4. Đảm bảo tuân thủ và an toàn

Mô hình được lựa chọn cần phải tuân thủ các quy định pháp luật, tiêu chuẩn ngành và các quy định hiện hành. Đặc biệt, trong bối cảnh an ninh mạng ngày càng trở nên quan trọng, doanh nghiệp cần ưu tiên các giải pháp bảo mật để bảo vệ dữ liệu và hệ thống trong suốt quá trình chuyển đổi.

Tóm lại, các mô hình chuyển đổi số đóng vai trò như những công cụ hỗ trợ đắc lực, giúp doanh nghiệp vượt qua thách thức và đạt được mục tiêu chuyển đổi. Bằng cách tiếp cận có hệ thống và xem xét kỹ lưỡng các yếu tố trên, doanh nghiệp có thể đảm bảo quá trình chuyển đổi diễn ra suôn sẻ, phù hợp với mục tiêu và mang lại những thay đổi tích cực, bền vững.

Các yếu tố quyết định khi chọn mô hình chuyển đổi số

Mỗi mô hình chuyển đổi số có những ưu điểm và hạn chế riêng, và không phải mô hình nào cũng mang lại hiệu quả như nhau cho mọi doanh nghiệp. Để đưa ra lựa chọn phù hợp, doanh nghiệp cần xem xét kỹ lưỡng các yếu tố sau:

• Mục tiêu kinh doanh: Đánh giá thực trạng doanh nghiệp và xác định mục tiêu tương lai là bước đầu tiên. Việc phân tích SWOT giúp doanh nghiệp hiểu rõ cơ hội và thách thức khi áp dụng công nghệ.
• Đặc điểm ngành: Mỗi ngành có những yêu cầu đặc thù riêng. Doanh nghiệp cần nghiên cứu kỹ lưỡng để lựa chọn mô hình phù hợp với lĩnh vực hoạt động của mình.
• Khách hàng: Khách hàng luôn là trọng tâm trong mọi hoạt động kinh doanh. Để chọn được mô hình phù hợp, doanh nghiệp cần đặt mình vào vị trí của khách hàng, thấu hiểu tường tận những nhu cầu và kỳ vọng của họ
• Dữ liệu: Dữ liệu là nền tảng của quá trình chuyển đổi số. Việc thu thập, phân tích và quản lý dữ liệu hiệu quả giúp doanh nghiệp theo dõi tiến trình và đưa ra quyết định chính xác.
• Công nghệ: Công nghệ là công cụ cốt lõi của chuyển đổi số. Việc lựa chọn công nghệ phù hợp giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình và nâng cao năng lực cạnh tranh.
• Văn hóa doanh nghiệp: Khi lựa chọn mô hình chuyển đổi số, doanh nghiệp cần đặc biệt chú trọng đến sự phù hợp với văn hóa nội bộ. Sự hòa hợp giữa các yếu tố văn hóa, cấu trúc và con người là yếu tố then chốt cho sự thành công.
• Chiến lược: Chiến lược rõ ràng từ lãnh đạo cấp cao tạo động lực và định hướng cho quá trình chuyển đổi số.
• Vận hành: Số hóa vận hành giúp doanh nghiệp tối ưu bộ máy, nâng cao khả năng thích ứng với thay đổi của thị trường.

>>>Xem thêm:

• Số hóa là gì? Phân biệt số hóa và chuyển đổi số
• Số hóa doanh nghiệp là gì? 4 Phương pháp triển khai thành công

Tạm kết

Lựa chọn mô hình chuyển đổi số phù hợp là bước khởi đầu quan trọng, nhưng hành trình chuyển đổi số là một quá trình liên tục và đòi hỏi sự kiên trì, điều chỉnh. 

Với 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực tự động hóa và cung cấp các giải pháp quản lý sản xuất cho nhà máy thông minh, DACO tự tin đồng hành cùng quý doanh nghiệp trên con đường này. 

Chúng tôi không chỉ cung cấp giải pháp công nghệ, mà còn chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn, hỗ trợ tư vấn chiến lược, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình, nâng cao năng lực cạnh tranh và đạt được thành công bền vững trong kỷ nguyên số.

Để được tư vấn chuyên sâu chuyển đổi số, quý doanh nghiệp vui lòng để lại thông tin TẠI ĐÂY. Đội ngũ chuyên gia DACO sẽ liên hệ và hỗ trợ chi tiết