Hoạch định nguồn lực sản xuất (MRP II) là gì? Lợi ích & Ứng dụng

Hoạch định nguồn lực sản xuất là giải pháp tối ưu cho doanh nghiệp muốn nâng cao hiệu quả sản xuất, giảm thiểu lãng phí và tối ưu hóa chi phí. Được phát triển từ hệ thống hoạch định nhu cầu nguyên vật liệu (MRP), MRP II là một hệ thống thông tin tích hợp, cung cấp cái nhìn toàn diện về quy trình sản xuất, từ khâu nguyên liệu đến thành phẩm. 

Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về MRP II, lợi ích và ứng dụng thực tiễn trong doanh nghiệp.

Nguồn lực sản xuất là gì?

Nguồn lực sản xuất là tập hợp tất cả những yếu tố cần thiết để tạo ra sản phẩm hoặc dịch vụ. Nói cách khác, đây chính là “nguyên liệu đầu vào” cho mọi hoạt động sản xuất kinh doanh. Nguồn lực sản xuất bao gồm:

• Con người (Lao động): Đội ngũ nhân công với kỹ năng, kiến thức và sức lao động để vận hành sản xuất.
• Vốn: Bao gồm tài chính, máy móc, thiết bị, nhà xưởng, công nghệ,…
• Nguyên vật liệu: Các loại vật tư, nguyên liệu thô cần thiết cho quá trình sản xuất.
• Đất đai: Không gian, mặt bằng để xây dựng nhà xưởng, kho bãi,…
• Thông tin: Dữ liệu thị trường, thông tin về công nghệ, kiến thức quản lý,…

Nguồn lực sản xuất đóng vai trò then chốt, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả, năng suất và chất lượng sản phẩm. Việc quản lý và sử dụng hợp lý nguồn lực sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí, tăng cường năng lực cạnh tranh và đạt được mục tiêu kinh doanh.

>>>Chi tiết xem thêm tại: Nguồn lực sản xuất là gì? Tầm quan trọng & Cách tối ưu

Hoạch định nguồn lực sản xuất là gì?

Hoạch định nguồn lực sản xuất (tiếng Anh: Manufacturing Resource Planning, viết tắt là MRP II) là một hệ thống thông tin tích hợp được các doanh nghiệp sử dụng để quản lý toàn diện quy trình sản xuất. 

Được phát triển từ hệ thống hoạch định nhu cầu nguyên vật liệu (MRP), MRP II mở rộng phạm vi quản lý, bao gồm không chỉ nguyên vật liệu mà còn các yếu tố quan trọng khác như nhân lực, tài chính, máy móc thiết bị và thời gian.

Về cơ bản, MRP II là một hệ thống tập trung, tích hợp và xử lý thông tin nhằm hỗ trợ doanh nghiệp đưa ra quyết định hiệu quả trong các hoạt động:

• Lập kế hoạch sản xuất: Xác định nhu cầu sản xuất, lên kế hoạch nguyên vật liệu, phân bổ nguồn lực và dự báo doanh thu.
• Thiết kế kỹ thuật: Quản lý thông tin về thiết kế sản phẩm, quy trình sản xuất và tiêu chuẩn chất lượng.
• Quản lý hàng tồn kho: Theo dõi lượng nguyên vật liệu, bán thành phẩm và thành phẩm, tối ưu hóa mức tồn kho.
• Kiểm soát chi phí: Giám sát và kiểm soát chi phí sản xuất, phân tích hiệu quả hoạt động.

>>>Xem thêm: MRP là gì? Tại sao doanh nghiệp sản xuất cần quan tâm?

Đặc điểm của hệ thống MRP II – Hoạch định nguồn lực sản xuất

Hệ thống MRP II sở hữu những đặc điểm nổi bật sau:

1. Tích hợp toàn diện: MRP II không chỉ dừng lại ở việc lập kế hoạch nguyên vật liệu như MRP, mà còn tích hợp nhiều yếu tố khác như nhân lực, tài chính, máy móc thiết bị, thời gian…tạo nên một hệ thống quản lý sản xuất đồng bộ và hiệu quả.
2. Dựa trên dữ liệu thời gian thực: MRP II sử dụng dữ liệu thời gian thực để kết hợp nguyên vật liệu, máy móc và nhân công một cách hiệu quả, từ đó tạo ra lịch trình sản xuất chi tiết và chính xác.
3. Mở rộng từ MRP: MRP II được phát triển dựa trên nền tảng của hệ thống hoạch định nhu cầu nguyên vật liệu (MRP), kế thừa và mở rộng chức năng của MRP.
4. Kết nối với hệ thống kế toán: Khác với MRP, MRP II có khả năng liên kết với hệ thống kế toán, giúp doanh nghiệp theo dõi chi phí, dự báo doanh thu và đưa ra quyết định tài chính chính xác.
5. Ứng dụng rộng rãi: MRP II được sử dụng phổ biến trong nhiều ngành sản xuất khác nhau. Hệ thống này cũng là mô hình lõi cho các hệ thống hoạch định tài nguyên doanh nghiệp (ERP) lớn hơn.

Hiện nay, một số nhà cung cấp phần mềm MRP II phổ biến bao gồm: IQMS, Fishbowl, Factory Edge, Prodsmart, Abas, Oracle Netsuite Manufacturing Edition, Epicor, S2K Enterprise…

Tại sao phải hoạch định nguồn lực sản xuất?

Trong môi trường kinh doanh cạnh tranh ngày nay, việc sản xuất hiệu quả là chìa khóa để thành công. Để đạt được điều này, doanh nghiệp cần phải có một kế hoạch rõ ràng và chi tiết về cách sử dụng nguồn lực sản xuất. Vậy tại sao hoạch định nguồn lực sản xuất lại quan trọng đến vậy?

Cụ thể, MPR II mang lại những lợi ích sau:

Kế thừa những ưu điểm của MRP

Là phiên bản nâng cấp của MRP, hệ thống MRP II kế thừa toàn bộ những lợi ích mà MRP mang lại, bao gồm:

• Tối ưu hóa quản lý nguyên vật liệu: MRP II giúp doanh nghiệp dự báo nhu cầu nguyên vật liệu một cách chính xác, từ đó lập kế hoạch mua hàng hiệu quả, tránh tình trạng dư thừa hoặc thiếu hụt nguyên vật liệu.
• Giảm thiểu chi phí tồn kho: Bằng cách kiểm soát lượng tồn kho ở mức tối ưu, MRP II giúp doanh nghiệp giảm thiểu chi phí lưu trữ, bảo quản và hao hụt nguyên vật liệu.
• Nâng cao năng suất: MRP II hỗ trợ lập kế hoạch sản xuất chi tiết, phân bổ nguồn lực hợp lý và theo dõi tiến độ sản xuất, từ đó nâng cao năng suất lao động và hiệu quả sản xuất.

Tối ưu hóa sử dụng máy móc và cải thiện năng suất

MRP II cho phép doanh nghiệp lập kế hoạch sử dụng máy móc hiệu quả, tránh tình trạng máy móc hoạt động quá tải hoặc nhàn rỗi, từ đó tối ưu hóa công suất và nâng cao năng suất.

Phối hợp và kiểm soát sản xuất và hàng tồn kho

Hệ thống MRP II giúp phối hợp nhịp nhàng giữa các bộ phận trong doanh nghiệp, từ khâu lập kế hoạch, mua hàng, sản xuất đến bán hàng, đảm bảo quy trình sản xuất diễn ra liên tục và hiệu quả. Đồng thời, MRP II cũng kiểm soát chặt chẽ lượng hàng tồn kho, giúp doanh nghiệp luôn nắm bắt được tình hình nguyên vật liệu, bán thành phẩm và thành phẩm.

Dễ dàng thích ứng với thay đổi đơn hàng

Trong thị trường biến động, đơn hàng có thể thay đổi bất cứ lúc nào. MRP II với khả năng cập nhật thông tin thời gian thực và điều chỉnh kế hoạch sản xuất linh hoạt giúp doanh nghiệp dễ dàng thích ứng với những thay đổi này, đảm bảo đáp ứng nhu cầu của khách hàng.

Giảm thiểu thời gian nhàn rỗi và gia công ngoài

Thông qua việc lập kế hoạch và phân bổ nguồn lực hợp lý, MRP II giúp giảm thiểu thời gian nhàn rỗi của máy móc và nhân công, đồng thời giảm sự phụ thuộc vào gia công ngoài, từ đó tiết kiệm chi phí và nâng cao năng lực sản xuất.

Nắm rõ thông tin tài chính của kế hoạch và sản xuất thực tế

Hoạch định nguồn lực sản xuất cung cấp cho doanh nghiệp cái nhìn toàn diện về tình hình tài chính của hoạt động sản xuất, bao gồm chi phí nguyên vật liệu, chi phí nhân công, chi phí máy móc và các chi phí khác. Từ đó, doanh nghiệp có thể đưa ra quyết định kinh doanh sáng suốt và hiệu quả hơn.

Sự khác biệt giữa MRP I và MRP II

Mặc dù có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, MRP I và MRP II vẫn tồn tại những điểm khác biệt quan trọng.

MRP I (Hoạch định nhu cầu nguyên vật liệu)

Ra đời vào những năm 1970, MRP là hệ thống được phát triển nhằm giúp doanh nghiệp quản lý nguyên vật liệu trong sản xuất, cải thiện hoạch định sản xuất và lập kế hoạch lao động. Hệ thống MRP tập trung vào các quy trình sản xuất ngắn hạn, với ba chức năng chính:

• Định mức nguyên vật liệu (BOM): BOM là danh sách tất cả nguyên vật liệu và linh kiện cần thiết để sản xuất một sản phẩm. Chức năng này đảm bảo doanh nghiệp có đủ nguyên vật liệu cho sản xuất.

>>>Xem thêm: BOM – Bill of Materials là gì? Chi tiết cách tạo định mức nguyên vật liệu

• Theo dõi tồn kho: MRP giúp doanh nghiệp theo dõi lượng tồn kho một cách tự động, thay thế việc kiểm kê thủ công tốn thời gian. Hệ thống sẽ cảnh báo khi mức tồn kho đạt đến ngưỡng nhất định.
• Kế hoạch sản xuất tổng thể: Chức năng này cung cấp dữ liệu về thời gian bắt đầu sản xuất các sản phẩm, đảm bảo nguồn lực (máy móc và nhân công) phù hợp với kế hoạch.

MRP II (Hoạch định nguồn lực sản xuất)

MRP II được phát triển dựa trên nền tảng của MRP, bổ sung thêm nhiều tính năng và cải tiến nhằm hỗ trợ hoạch định dài hạn. Một số khả năng mới của MRP II bao gồm:

• Dự báo nhu cầu: MRP II thu thập dữ liệu lịch sử để dự báo nhu cầu của khách hàng đối với một sản phẩm cụ thể, từ đó hỗ trợ quản lý tồn kho và ngân sách hiệu quả hơn.
• Kế toán tổng hợp: MRP II giúp doanh nghiệp theo dõi các hoạt động kế toán như tình hình tài chính và chi phí sản xuất. Hệ thống cũng cung cấp các công cụ báo cáo để theo dõi công nợ phải thu và phải trả.
• Lập kế hoạch năng lực máy móc: Chức năng này giúp xác định năng lực sản xuất khả dụng trong một khoảng thời gian nhất định, có tính đến thời gian nghỉ của máy móc.
• Đảm bảo chất lượng: MRP II đảm bảo chất lượng sản phẩm đạt tiêu chuẩn của doanh nghiệp thông qua các hoạt động kiểm tra, lấy mẫu và thử nghiệm.

Tóm lại, MRP II là phiên bản mở rộng của MRP, tích hợp nhiều yếu tố quan trọng của quy trình sản xuất như nhân lực, tài chính, máy móc và thời gian, hỗ trợ doanh nghiệp quản lý toàn diện và đưa ra quyết định hiệu quả hơn.

Các bước hoạch định nguồn lực sản xuất với MRP II

Việc triển khai hệ thống MRP II đòi hỏi doanh nghiệp phải thực hiện theo một quy trình bài bản, bao gồm các bước sau:

1. Dự báo nhu cầu 

Bước đầu tiên là thu thập dữ liệu về hành vi và thói quen mua sắm của khách hàng. Từ đó, doanh nghiệp có thể dự báo nhu cầu sản phẩm và xác định lượng nguyên vật liệu cần thiết cho sản xuất. 

Định mức nguyên vật liệu (BOM) sẽ cung cấp danh sách đầy đủ các nguyên vật liệu, bán thành phẩm và các yếu tố khác cần thiết để sản xuất sản phẩm, đồng thời ước tính nhu cầu nhân lực cho quá trình sản xuất.

2. Đối chiếu nhu cầu với hàng tồn kho hiện tại

Tiếp theo, doanh nghiệp cần so sánh nhu cầu sản phẩm với lượng hàng tồn kho hiện tại, bao gồm nguyên vật liệu và thành phẩm. Bước này giúp xác định xem có cần đặt hàng nguyên vật liệu hoặc sản xuất thêm sản phẩm để đáp ứng nhu cầu hay không. 

Khi xác định nhu cầu, cần xem xét doanh số bán hàng hiện tại, biến động theo mùa và thời hạn sử dụng của sản phẩm. Hoạch định nguồn lực giúp phân bổ nguồn lực phù hợp cho công việc, bao gồm cả nguồn lực vật chất (máy móc, nguyên vật liệu) và nguồn lực con người (nhân viên bán hàng, nhân viên sản xuất).

3. Lập kế hoạch sản xuất

Doanh nghiệp cần xây dựng một kế hoạch sản xuất chi tiết, bao gồm tất cả các công việc cần thiết để đáp ứng nhu cầu, chẳng hạn như đặt hàng nguyên vật liệu, sản xuất sản phẩm, thanh toán cho nhà cung cấp và các công ty dịch vụ. Kế hoạch này nên bao gồm một lịch trình thời gian để đảm bảo tính khả thi. BOM có thể được sử dụng để xác định thời gian hoàn thành công việc. Doanh nghiệp cũng có thể bổ sung các ghi chú hoặc hướng dẫn đặc biệt để đảm bảo tất cả các thành viên trong nhóm và tổ chức đều hiểu rõ kế hoạch.

4. Giám sát quá trình sản xuất

Việc giám sát toàn bộ quá trình sản xuất giúp doanh nghiệp theo dõi tiến độ, đảm bảo các mốc quan trọng được đáp ứng. Đồng thời, doanh nghiệp cũng có thể kiểm soát tài chính và đảm bảo sản xuất nằm trong ngân sách dự kiến. 

Hệ thống MRP II thường đưa ra cảnh báo nếu sản xuất không đáp ứng yêu cầu hoặc nguồn lực đang cạn kiệt. Doanh nghiệp cũng có thể sử dụng hệ thống quản lý chuỗi cung ứng (SCM) để giám sát chuỗi cung ứng và đảm bảo sản phẩm được giao đúng hạn.

5. Rà soát và điều chỉnh

Cuối cùng, doanh nghiệp cần rà soát kế hoạch và điều chỉnh khi cần thiết. Điều này cho phép xử lý các tình huống bất ngờ, chẳng hạn như vấn đề lao động hoặc sự gia tăng nhu cầu, đồng thời đảm bảo kế hoạch sản xuất đáp ứng các mục tiêu của tổ chức. 

Lời kết

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về hoạch định nguồn lực sản xuất và những lợi ích thiết thực mà hệ thống này mang lại. Hãy bắt đầu hành trình chuyển đổi số và trải nghiệm sự khác biệt mà MRP II tạo ra cho doanh nghiệp của bạn!

Để tìm hiểu thêm về các giải pháp quản lý sản xuất phù hợp với doanh nghiệp, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua Hotline 0904.675.995 để được tư vấn chi tiết.