Carbon Neutral là gì? Lộ trình đạt trung hòa Carbon hiệu quả

 Trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang là thách thức cấp bách toàn cầu, thuật ngữ “carbon neutral” hay “trung hòa carbon” ngày càng trở nên phổ biến và quan trọng. Đây không chỉ là một mục tiêu môi trường mà còn là yếu tố then chốt trong chiến lược phát triển bền vững của nhiều quốc gia và doanh nghiệp. 

Hiểu rõ carbon neutral là gì, ý nghĩa và cách thức đạt được trạng thái này là điều cần thiết cho bất kỳ tổ chức hay cá nhân nào quan tâm đến trách nhiệm môi trường và tương lai bền vững. Cùng DACO tìm hiểu trong bài viết ngày hôm nay nhé!

Định nghĩa Carbon Neutral là gì?

Carbon neutral, hay còn gọi là trung hòa carbon, là trạng thái cân bằng giữa lượng khí carbon dioxide (CO2) thải ra khí quyển và lượng CO2 được loại bỏ hoặc hấp thụ từ khí quyển.

Nói một cách đơn giản, khi một hoạt động, một tổ chức, một sản phẩm hoặc một quốc gia đạt được trạng thái carbon neutral, có nghĩa là lượng khí thải carbon do họ tạo ra đã được cân bằng thông qua các biện pháp giảm thiểu và bù đắp tương ứng. Mục tiêu cuối cùng là để hạn chế sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu và giảm thiểu những tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu.  

Cần lưu ý rằng carbon neutral không đồng nghĩa với carbon-free (không phát thải carbon). Trong thực tế, việc loại bỏ hoàn toàn lượng khí thải carbon trong nhiều hoạt động là rất khó khăn. Thay vào đó, carbon neutral tập trung vào việc cân bằng lượng khí thải còn lại thông qua các giải pháp khác.

So sánh Carbon neutral vs Net zero 

Để hiểu rõ hơn, chúng ta cần phân biệt carbon neutral/trung hòa carbon và net zero. Mặc dù cả hai đều hướng tới mục tiêu giảm tác động đến môi trường, chúng có những khác biệt quan trọng về phạm vi, phương pháp và mức độ tham vọng. 

Tóm lại:

• Carbon Neutral tập trung vào việc cân bằng lượng khí CO2 thải ra, thường chấp nhận việc bù đắp như một giải pháp chính.
• Net Zero đòi hỏi sự cắt giảm mạnh mẽ tất cả các loại khí nhà kính trên toàn bộ chuỗi giá trị, chỉ sử dụng bù đắp bằng các phương pháp loại bỏ carbon cho lượng khí thải không thể cắt giảm được còn lại. Net Zero được xem là tiêu chuẩn vàng và mục tiêu dài hạn quan trọng hơn trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.

>>>Chi tiết xem thêm: Giải mã Net Zero: Khái niệm và Tầm quan trọng đối với Doanh nghiệp

Các khía cạnh liên quan đến Carbon Neutral

Cách tính toán lượng khí thải carbon

Để đạt được trạng thái carbon neutral, việc đầu tiên cần làm là đo lường lượng khí thải carbon hiện tại. Đối với tổ chức và doanh nghiệp, việc tính toán khá phức tạp và thường bao gồm cả phát thải trực tiếp (từ các hoạt động sở hữu hoặc kiểm soát trực tiếp) và phát thải gián tiếp (từ việc sử dụng năng lượng mua từ bên ngoài). Phạm vi phát thải thường được chia thành:

•  Scope 1 (phát thải trực tiếp)
• Scope 2 (phát thải gián tiếp từ năng lượng)
• Scope 3 (tất cả các phát thải gián tiếp khác trong chuỗi giá trị)

Các doanh nghiệp cần thu thập dữ liệu về tiêu thụ năng lượng, sử dụng nhiên liệu, vận chuyển, và các hoạt động khác, sau đó áp dụng các hệ số phát thải phù hợp để tính toán tổng lượng khí thải carbon dioxide tương đương (CO2e). Các tiêu chuẩn như Giao thức Khí Nhà Kính (GHG Protocol) thường được sử dụng làm khuôn khổ cho việc này.

Các yếu tố ảnh hưởng đến lượng khí thải carbon

Lượng khí thải carbon chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố khác nhau, tùy thuộc vào đối tượng xem xét. Đối với cá nhân, lối sống, khu vực sinh sống, mức tiêu thụ năng lượng, và phương thức di chuyển đóng vai trò quan trọng. Ví dụ, người sống ở các nước phát triển thường có dấu chân carbon lớn hơn do mức tiêu thụ cao hơn.  

Đối với tổ chức và doanh nghiệp, các yếu tố ảnh hưởng bao gồm loại hình hoạt động kinh doanh, quy trình sản xuất, công nghệ sử dụng, nguồn năng lượng, và chuỗi cung ứng. Các ngành công nghiệp nặng và sử dụng nhiều năng lượng thường có lượng khí thải cao hơn. 

Thực trạng Carbon Neutral – Trung hòa Carbon hiện nay

Các tổ chức và quốc gia trên thế giới

Nhiều tổ chức và quốc gia trên thế giới đã và đang nỗ lực để đạt được mục tiêu trung hòa carbon, có thể kể đến như: 

•  Microsoft đã đạt được carbon neutrality từ năm 2012 và đang hướng tới mục tiêu carbon negative vào năm 2030, không chỉ giảm lượng phát thải mà còn loại bỏ nhiều CO2 hơn lượng họ thải ra
• Gã khổng lồ công nghệ Google đã tuyên bố là một trong những công ty đầu tiên đạt được mục tiêu này
•  Các quốc gia tiên phong như Thụy Điển và Na Uy đã đặt ra các mục tiêu rất tham vọng về trung hòa carbon vào năm 2045 và 2050 

Tình hình và xu hướng carbon neutral ở Việt Nam

Việt Nam đã thể hiện cam kết mạnh mẽ trong việc ứng phó với biến đổi khí hậu, bao gồm mục tiêu đạt được net-zero vào năm 2050. Mặc dù mục tiêu này rộng hơn carbon neutral, nó cho thấy sự quan tâm ngày càng tăng đối với việc giảm phát thải khí nhà kính ở cấp quốc gia.  

Một số doanh nghiệp Việt Nam cũng đã bắt đầu hành trình hướng tới carbon neutral. Vinamilk và Puratos là những ví dụ về các công ty trong lĩnh vực sản xuất đã đạt được chứng nhận carbon neutral cho một số nhà máy và sản phẩm. Tập đoàn Trần Đức cũng đặt mục tiêu đạt chứng nhận trung hòa carbon cho một nhà máy vào năm 2025. Xu hướng tiêu dùng xanh và sản xuất bền vững đang ngày càng được quan tâm tại Việt Nam.  

Một bước quan trọng trong xu hướng này là việc Việt Nam đang chuẩn bị cho giai đoạn thí điểm thị trường carbon từ năm 2025 đến 2028, và dự kiến sẽ vận hành chính thức từ năm 2029. Điều này sẽ tạo ra một cơ chế thị trường để khuyến khích các doanh nghiệp giảm phát thải và đầu tư vào các dự án xanh.

Lợi ích của việc đạt được Carbon Neutral là gì?

Đạt được trạng thái carbon neutral mang lại nhiều lợi ích quan trọng trên nhiều phương diện:

Đối với môi trường

Lợi ích rõ ràng nhất là giảm thiểu tác động tiêu cực đến biến đổi khí hậu, làm chậm quá trình nóng lên toàn cầu, giảm các hiện tượng thời tiết cực đoan, bảo vệ đa dạng sinh học và các hệ sinh thái. Việc giảm lượng khí thải nhà kính cũng góp phần cải thiện chất lượng không khí và giảm ô nhiễm.  

Đối với kinh tế

Chuyển đổi sang nền kinh tế carbon thấp và hướng tới carbon neutral tạo ra nhiều cơ hội phát triển các ngành công nghiệp mới như năng lượng tái tạo, công nghệ thu hồi carbon, và các giải pháp xanh khác. Điều này có thể dẫn đến tạo việc làm mới, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững, và giảm sự phụ thuộc vào các nguồn năng lượng hóa thạch.  

Đối với xã hội

Nỗ lực hướng tới carbon neutral giúp bảo vệ sức khỏe con người bằng cách giảm ô nhiễm không khí, giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến ô nhiễm và biến đổi khí hậu. Nó cũng đảm bảo sự phát triển bền vững cho các thế hệ tương lai bằng cách bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và môi trường sống.  

Đối với uy tín thương hiệu (cho doanh nghiệp)

Các doanh nghiệp tiên phong trong việc đạt được carbon neutrality có thể xây dựng uy tín thương hiệu tích cực, thu hút khách hàng và nhà đầu tư ngày càng quan tâm đến các yếu tố môi trường, xã hội và quản trị (ESG). Nó cũng có thể giúp giảm thiểu rủi ro liên quan đến biến đổi khí hậu và mở ra các cơ hội thị trường mới. 

>>>Xem thêm: ESG là gì? Bộ tiêu chuẩn cho doanh nghiệp hiện đại

Đặc biệt trong bối cảnh quốc tế, việc đạt được các tiêu chuẩn về carbon có thể giúp doanh nghiệp Việt Nam tăng cường lợi thế cạnh tranh và giảm thiểu các rào cản thương mại như thuế carbon.

Các bước và giải pháp để hướng tới Carbon Neutral

Các tổ chức và doanh nghiệp có vai trò quan trọng trong việc đạt được carbon neutrality thông qua các bước sau :

1. Đo lường lượng phát thải khí nhà kính: Thực hiện kiểm kê khí nhà kính để xác định và định lượng các nguồn phát thải chính trong toàn bộ hoạt động của tổ chức, có thể theo các tiêu chuẩn quốc tế như GHG Protocol.  
2. Đặt mục tiêu giảm phát thải: Dựa trên kết quả đo lường, xây dựng các mục tiêu cụ thể, có thể đo lường, khả thi, thực tế và có thời hạn (SMART) để giảm lượng khí thải, có thể theo Sáng kiến Mục tiêu dựa trên Khoa học (SBTi).  
3. Giảm phát thải từ các nguồn chính: Áp dụng các giải pháp để giảm phát thải trực tiếp và gián tiếp, chẳng hạn như chuyển đổi sang sử dụng năng lượng tái tạo (điện mặt trời, điện gió) , tối ưu hóa hiệu quả sử dụng năng lượng trong sản xuất và vận hành , điện khí hóa các quy trình, và xem xét phát thải từ giao thông và logistics.  
4. Mở rộng quy mô sử dụng năng lượng tái tạo: Đầu tư vào các hệ thống năng lượng tái tạo tại trụ sở, mua chứng chỉ năng lượng tái tạo (RECs), hoặc hợp tác với các nhà phát triển năng lượng tái tạo.  
5. Nâng cao hiệu quả năng lượng: Nâng cấp cơ sở vật chất để tăng hiệu quả năng lượng, sử dụng thiết bị tiết kiệm năng lượng, và tối ưu hóa quy trình sản xuất.  
6. Bù đắp lượng khí thải còn lại (Carbon Offsetting): Đầu tư vào các dự án có khả năng hấp thụ hoặc loại bỏ CO2 khỏi khí quyển, chẳng hạn như các dự án trồng rừng và phục hồi hệ sinh thái. Một lựa chọn khác là mua tín chỉ carbon từ các dự án giảm phát thải đã được chứng nhận. Tín chỉ carbon là giấy phép hoặc chứng chỉ có thể mua bán, cho phép người sở hữu phát thải một tấn CO2 hoặc tương đương. Carbon offsetting là hành động đầu tư vào các dự án giúp giảm hoặc loại bỏ lượng CO2 tương đương ở nơi khác.  
7. Hợp tác trong chuỗi cung ứng: Làm việc với các nhà cung cấp để cùng nhau giảm dấu chân carbon trong toàn bộ chuỗi giá trị.  
8. Khám phá và áp dụng công nghệ mới: Theo dõi và đánh giá tiềm năng ứng dụng các công nghệ thu giữ và lưu trữ carbon (CCS).  
9. Đạt chứng nhận Carbon Neutral: Tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế như PAS 2060 để được chứng nhận là carbon neutral.  

Trung hòa carbon là gì và giải đáp câu hỏi thường gặp (FAQs)

Khác biệt chính giữa Net zero và trung hòa carbon là gì?

Carbon neutral tập trung vào cân bằng khí thải CO2, trong khi net-zero bao gồm tất cả các khí nhà kính. Net-zero thường đòi hỏi mức độ giảm phát thải cao hơn trước khi bù đắp.

Tín chỉ carbon và bù đắp carbon là gì?

Tín chỉ carbon là giấy phép hoặc chứng nhận cho phép phát thải một tấn CO2 hoặc tương đương. Bù đắp carbon là việc đầu tư vào các dự án giúp giảm hoặc loại bỏ lượng CO2 tương đương ở nơi khác.

Làm thế nào để tính toán dấu chân carbon của tôi hoặc doanh nghiệp của tôi?

Có nhiều công cụ trực tuyến cho cá nhân. Doanh nghiệp cần thực hiện kiểm kê khí nhà kính theo các tiêu chuẩn như GHG Protocol, bao gồm phát thải Scope 1, 2 và 3.

Các tiêu chuẩn nào liên quan đến carbon neutral?

Một số tiêu chuẩn phổ biến bao gồm PAS 2060, SBTi Net-Zero Standard, và ISO 14064.

Những thách thức của Carbon neutral là gì? 

Đối với doanh nghiệp, có thể bao gồm chi phí đầu tư ban đầu, sự phức tạp trong đo lường và giảm phát thải, và sự thay đổi trong quy định

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan và giải đáp được thắc mắc “Carbon neutral là gì?“. Việc đạt được trạng thái trung hòa carbon không chỉ là trách nhiệm môi trường mà còn là một bước đi chiến lược hướng tới sự phát triển bền vững cho cả doanh nghiệp và cộng đồng. Hiểu đúng và hành động kịp thời là chìa khóa để chúng ta cùng nhau xây dựng một tương lai xanh hơn, giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.