Production Rate là gì? Cách tính & 5 Yếu tố tăng năng suất hiệu quả

Trong sản xuất và quản lý quy trình, Production rate (tốc độ sản xuất) là một chỉ số then chốt để đánh giá năng suất và hiệu quả của doanh nghiệp. Nắm vững định nghĩa, cách tính toán, và các yếu tố ảnh hưởng đến production rate là rất quan trọng để tối ưu hóa chi phí và nâng cao lợi nhuận. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết về chỉ số quan trọng này.

Production Rate là gì?

Định nghĩa Production Rate

Production Rate (Tỷ lệ sản xuất) là chỉ số định lượng năng suất sản xuất thực tế trong một khoảng thời gian cụ thể. Nó thường được biểu thị bằng số lượng đơn vị sản phẩm hoàn thành trên một đơn vị thời gian, ví dụ: sản phẩm/giờ, sản phẩm/ngày, tấn/tháng. Đây là thước đo cơ bản phản ánh khả năng sản xuất của một dây chuyền, một phòng ban hoặc toàn bộ nhà máy trong điều kiện vận hành thực tế.

Production Rate không chỉ là một con số thống kê mà còn là công cụ quản lý chiến lược, hỗ trợ doanh nghiệp trong các hoạt động:

• Đánh giá hiệu quả sử dụng tài nguyên (máy móc, nhân lực, vật tư)
• Lập kế hoạch sản xuất chính xác dựa trên năng lực thực tế
• Phát hiện các điểm nghẽn (bottlenecks) trong quy trình sản xuất
• Giảm thiểu chi phí sản xuất cho mỗi đơn vị sản phẩm 

Các yếu tố cơ bản trong Production Rate là gì?

Chỉ số Production Rate được cấu thành từ các yếu tố chính sau:

• Số lượng sản phẩm hoàn thành: Bao gồm tất cả các đơn vị sản phẩm đã trải qua quá trình kiểm tra chất lượng và đạt tiêu chuẩn xuất kho. Các sản phẩm lỗi hoặc chưa hoàn thiện không được tính vào chỉ số này
• Thời gian sản xuất hiệu quả: Là tổng thời gian thực tế mà máy móc và nhân lực tham gia trực tiếp vào quá trình sản xuất. Thời gian gián đoạn do nghỉ giải lao, bảo trì định kỳ, sự cố hoặc thời gian chờ đợi nguyên vật liệu sẽ bị loại trừ
• Hiệu suất sử dụng tài nguyên: Phản ánh mức độ tối ưu hóa việc sử dụng máy móc, nhân lực và nguyên vật liệu trong toàn bộ quá trình sản xuất

Tìm hiểu về các loại chỉ số Production Rate thường dùng

Để có cái nhìn đa chiều về năng suất, Production Rate có thể được phân loại theo các tiêu chí khác nhau:

Production Rate được đo lường trên một đơn vị thời gian

• Production Rate theo giờ: Đo lường năng suất trong một ca làm việc hoặc khoảng thời gian ngắn, giúp phát hiện nhanh các biến động hiệu suất trong ngày
• Production Rate theo ngày: Cung cấp cái nhìn tổng quan về năng suất hàng ngày, thuận tiện cho việc lập báo cáo và so sánh theo chu kỳ ngắn
• Production Rate theo tuần/tháng: Phù hợp để đánh giá xu hướng hiệu suất dài hạn và hỗ trợ lập kế hoạch sản xuất chiến lược

Production Rate đo lường theo hiệu suất thiết bị

• Overall Equipment Effectiveness (OEE) Rate: Là chỉ số tổng hợp đánh giá hiệu suất thiết bị dựa trên ba yếu tố:
  • Availability (Tính sẵn sàng): Tỷ lệ thời gian thiết bị có thể hoạt động so với tổng thời gian dự kiến
  • Performance (Hiệu suất): Tốc độ sản xuất thực tế so với tốc độ thiết kế của máy
  • Quality (Chất lượng): Tỷ lệ sản phẩm đạt chất lượng so với tổng sản phẩm được sản xuất

>>>Có thể bạn muốn biết: Ứng dụng OEE trong sản xuất – Chỉ số OEE bao nhiêu là tốt?

• Machine Utilization Rate: Tỷ lệ thời gian máy móc thực sự hoạt động so với tổng thời gian máy có sẵn để hoạt động

Phân biệt Production Rate với các thuật ngữ liên quan

Để tránh nhầm lẫn, cần phân biệt Production Rate với các chỉ số tương đồng khác trong sản xuất:

>>>Tìm hiểu thêm:

Throughput là gì? Định nghĩa, cách tính và cách tối ưu

Công thức tính Production Rate chuẩn

Việc tính toán Production Rate chính xác là nền tảng để phân tích và đưa ra quyết định cải tiến.

Công thức cơ bản để xác định Production Rate

Công thức chung để tính Production Rate là:

Production Rate = Tổng số sản phẩm hoàn thành / Tổng thời gian sản xuất hiệu quả

Trong đó: Tổng thời gian sản xuất hiệu quả là thời gian thực tế máy móc và con người hoạt động sản xuất, đã loại trừ thời gian nghỉ giải lao, bảo trì và các sự cố.

Các phương pháp đo lường cải tiến

Tùy thuộc vào phạm vi và mục đích phân tích, có thể áp dụng các phương pháp đo lường chi tiết hơn:

Đo lường theo ca làm việc

Production Rate ca = Số sản phẩm hoàn thành trong ca / Số giờ làm việc hiệu quả của ca

Phương pháp này giúp đánh giá hiệu suất của từng ca làm việc, từng đội nhóm.

Phương pháp đo theo từng máy

Production Rate máy = Số sản phẩm máy sản xuất / Thời gian hoạt động thực tế của máy

Phương pháp này cung cấp cái nhìn chi tiết về hiệu suất của từng thiết bị riêng lẻ, giúp xác định máy móc cần bảo trì hoặc nâng cấp.

Phương pháp đo tổng hợp

Production Rate tổng = Σ(Sản phẩm hoàn thành của từng dây chuyền) / Σ(Thời gian sản xuất hiệu quả của từng dây chuyền)

Áp dụng cho trường hợp có nhiều dây chuyền sản xuất đồng thời, cung cấp chỉ số năng suất chung cho toàn bộ nhà máy.

Các bước đo lường Production Rate

Để đảm bảo tính chính xác và hiệu quả, doanh nghiệp nên tuân thủ một quy trình đo lường Production Rate bài bản:

• Bước 1: Xác định phạm vi đo lường: Quyết định rõ đối tượng cần đo lường (một máy, một dây chuyền, một phòng ban hoặc toàn bộ nhà máy)
• Bước 2: Thiết lập khoảng thời gian đo lường: Chọn khung thời gian phù hợp với mục đích phân tích (giờ, ngày, tuần, tháng)
• Bước 3: Thu thập dữ liệu chính xác: Ghi nhận số lượng sản phẩm hoàn thành và thời gian sản xuất thực tế một cách cẩn thận. Sử dụng hệ thống tự động hóa hoặc phần mềm là lý tưởng
• Bước 4: Loại trừ các yếu tố không thuộc quá trình sản xuất: Loại bỏ thời gian nghỉ giải lao, bảo trì, sự cố, hoặc thời gian chờ đợi để có được “thời gian sản xuất hiệu quả”
• Bước 5: Áp dụng công thức và phân tích kết quả: Tính toán Production Rate và so sánh với các mục tiêu, tiêu chuẩn ngành hoặc dữ liệu lịch sử để xác định các điểm mạnh, điểm yếu

Các nhân tố chính tác động đến Production Rate

Hệ thống máy móc và công nghệ

Công nghệ hiện đại (máy móc CNC, tự động hóa) giúp tăng tốc độ gia công và độ chính xác, từ đó giảm thời gian và lỗi sản phẩm. Việc triển khai bảo trì dự phòng dựa trên dữ liệu giúp giảm thiểu thời gian ngừng máy ngoài dự kiến và duy trì hiệu suất ổn định.

Năng lực và kỹ năng lao động

Trình độ chuyên môn của nhân viên ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ và chất lượng công việc. Đầu tư vào các chương trình đào tạo kỹ năng vận hành, cập nhật kiến thức và khuyến khích sáng kiến cải tiến quy trình sẽ giúp nâng cao năng suất lao động một cách bền vững.

Nâng cao hiệu suất quản lý dây chuyền sản xuất

Việc lập kế hoạch sản xuất khoa học và áp dụng các phương pháp quản lý hiện đại là yếu tố then chốt.

• Lean Manufacturing: Tập trung loại bỏ lãng phí để tinh gọn quy trình
• Six Sigma: Giảm thiểu sự biến động và tỷ lệ lỗi
• Theory of Constraints (TOC): Xác định và cải thiện các điểm nghẽn

Chất lượng vật liệu đầu vào

Nguyên liệu đạt chuẩn cao giúp giảm đáng kể tỷ lệ sản phẩm lỗi và rút ngắn thời gian xử lý. Việc thiết lập hệ thống kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt từ khâu nhập liệu và quản lý kho bãi hiệu quả là cần thiết để duy trì dòng sản xuất liên tục.

Điều kiện làm việc và môi trường sản xuất

Một môi trường làm việc an toàn, được tối ưu hóa giúp công nhân tập trung tốt hơn, giảm tai nạn lao động và thời gian ngừng việc ngoài dự kiến, từ đó duy trì hoạt động sản xuất ổn định và bền vững.

Giải pháp công nghệ: Ứng dụng MES để tối ưu Production Rate

Để quản lý và tối ưu hóa tỷ lệ sản xuất, doanh nghiệp có thể sử dụng các phần mềm chuyên dụng, ví dụ như hệ thống điều hành sản xuất MES (Manufacturing Execution System).

MES giúp tối ưu Production Rate thông qua việc:

• Cung cấp dữ liệu Production Rate theo thời gian thực cho từng máy móc, công đoạn và ca làm việc, giúp nhà quản lý nắm bắt tình hình tức thì
• Tự động nhận diện các yếu tố ảnh hưởng tiêu cực đến năng suất và đưa ra cảnh báo kịp thời để khắc phục
• Đánh giá hiệu suất từng thiết bị để đề xuất cân bằng tải và tối ưu hóa dây chuyền sản xuất
• Sử dụng AI và Machine Learning để dự báo Production Rate, xác định các xu hướng và đưa ra khuyến nghị cải tiến dựa trên dữ liệu lịch sử.

DACO là nhà cung cấp hàng đầu hệ thống điều hành sản xuất SEEACT-MES. Giải pháp  được thiết kế chuyên biệt để giúp các doanh nghiệp trong nhiều lĩnh vực như sản xuất linh kiện điện tử, cơ khí, dược phẩm, ô tô… đo lường và cải thiện production rate một cách hiệu quả.

Liên hệ ngay để được tư vấn miễn phí hệ thống điều hành sản xuất MES phù hợp với doanh nghiệp của bạn!

FAQ (Những câu hỏi thường gặp) về Production Rate

Điểm khác biệt chính giữa Production Rate và Production Capacity là gì?

Production Rate là sản lượng thực tế đạt được trong quá trình vận hành hiện tại, trong khi Production Capacity là công suất tối đa theo lý thuyết mà nhà máy có thể sản xuất trong điều kiện lý tưởng.

Ví dụ: Nếu Capacity của một dây chuyền là 1,000 sản phẩm/ngày, nhưng Production Rate thực tế chỉ là 800 sản phẩm/ngày, điều đó cho thấy có những yếu tố đang cản trở và cần được cải thiện.

Làm sao tăng tỷ lệ sản xuất khi chi phí bị hạn chế?

Bạn có thể áp dụng các giải pháp chi phí thấp nhưng hiệu quả cao:

• Tối ưu hóa quy trình: Áp dụng các nguyên tắc của 5S và Lean để loại bỏ lãng phí.
• Đào tạo và nâng cao kỹ năng nhân viên: Đầu tư vào con người để tăng năng suất và giảm lỗi.
• Cải tiến bảo trì: Thực hiện bảo trì phòng ngừa (preventive maintenance) để giảm thời gian ngừng máy.

Production Rate tác động ra sao đến lợi nhuận?

Production Rate ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận qua hai con đường:

• Giảm chi phí: Tỷ lệ cao hơn giúp phân bổ chi phí cố định (nhà xưởng, máy móc) cho nhiều sản phẩm hơn, làm giảm chi phí trên mỗi đơn vị
• Tăng doanh thu: Sản xuất nhanh hơn giúp đáp ứng đơn hàng kịp thời, rút ngắn thời gian giao hàng và tăng khả năng tạo ra doanh thu

Kết luận

Production Rate là một chỉ số quan trọng, phản ánh hiệu suất cốt lõi của hoạt động sản xuất. Việc nắm vững định nghĩa, các phương pháp tính toán và các yếu tố ảnh hưởng là nền tảng để doanh nghiệp không ngừng cải tiến. Bằng cách áp dụng các giải pháp tối ưu hóa và công nghệ quản lý hiện đại như MES, doanh nghiệp có thể nâng cao Production Rate, tối ưu chi phí và tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường.

Để tìm hiểu sâu hơn về các giải pháp tối ưu hóa sản xuất hoặc nhận tư vấn chuyên biệt cho doanh nghiệp của bạn, đừng ngần ngại liên hệ với các chuyên gia của chúng tôi.